Խորանաշատ
ՍԱՀՄԱՆԱՊԱՀ ԽՈՐԱՆԱՇԱՏԻ 800-ԱՄՅԱԿԻ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿՎՈՒՄ ԵՆ
Ինչպես հայտնի է, այս տարի տոնում ենք 1222թ-ին Հայաստանի սրտում հիմնված, իսկ այսօր ՀՀ սահմանագլխին՝ թշնամուց ընդամենը 100մ հեռավորության վրա գտնվող Խորանաշատի վանքը։ Մեր թեմում Բագրատ Սրբազանի օրհնությամբ մայիսի 28-ը՝ Հանրապետության տոնը, հռչակվել է Խորանաշատի ուխտի օր։ Մայիս ամսին ասացինք, որ Խորանաշատի 800-ամյակի միջացոռումներ են լինելու ամբողջ տարվա ընթացքում։ Հուլիսի 29-31-ին միջոցառումները շարունակվեցին համերգներով և
... Ավելին.ՍԱՀՄԱՆԱՊԱՀ ԽՈՐԱՆԱՇԱՏԻ 800-ԱՄՅԱԿԻ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿՎՈՒՄ ԵՆ
Ինչպես հայտնի է, այս տարի տոնում ենք 1222թ-ին Հայաստանի սրտում հիմնված, իսկ այսօր ՀՀ սահմանագլխին՝ թշնամուց ընդամենը 100մ հեռավորության վրա գտնվող Խորանաշատի վանքը։
Մեր թեմում Բագրատ Սրբազանի օրհնությամբ մայիսի 28-ը՝ Հանրապետության տոնը, հռչակվել է Խորանաշատի ուխտի օր։ Մայիս ամսին ասացինք, որ Խորանաշատի 800-ամյակի միջացոռումներ են լինելու ամբողջ տարվա ընթացքում։ Հուլիսի 29-31-ին միջոցառումները շարունակվեցին համերգներով և ամփոփվեցին Սուրբ Պատարագով։
Պատարագ մատուցեց Խորանաշատի հայացքի ներքո՝ Չինարի գյուղում ծնված Տեր Արամ քահանա Միրզոյանը։
Խորանաշատ 800․ Հանրապետության տոն․ Պատարագ սահմանապահ Խորանաշատում
Խորանաշատի վարդապետարանը 800 տարեկան է։ Վանքի հանրահռչակման միջոցառումների շարք է սկսվել։ Այսօր մեծաթիվ ուխտավորներով՝ զինվորականների ուղեկցությամբ և նրանց պահպանությանը ապավինելով, Սուրբ Պատարագ մատուցվեց Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ եպիսպոկոս Գալստանյանի ձեռամբ։ Հարյուրամյակների բաժանումից հետո, Խորանաշատի վանքում գրված Ավետարանը վերադարձավ իր ծննդավայր։ Մաշտոցյան մատենադարանի պատմության մեջ առաջին անգամ Ավետարանը գիշերը չի վերադառնա Մատենադարան, այլ կգիշերի հայրենի տանը՝
... Ավելին.Խորանաշատ 800․ Հանրապետության տոն․ Պատարագ սահմանապահ Խորանաշատում
Խորանաշատի վարդապետարանը 800 տարեկան է։ Վանքի հանրահռչակման միջոցառումների շարք է սկսվել։ Այսօր մեծաթիվ ուխտավորներով՝ զինվորականների ուղեկցությամբ և նրանց պահպանությանը ապավինելով, Սուրբ Պատարագ մատուցվեց Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ եպիսպոկոս Գալստանյանի ձեռամբ։
Հարյուրամյակների բաժանումից հետո, Խորանաշատի վանքում գրված Ավետարանը վերադարձավ իր ծննդավայր։ Մաշտոցյան մատենադարանի պատմության մեջ առաջին անգամ Ավետարանը գիշերը չի վերադառնա Մատենադարան, այլ կգիշերի հայրենի տանը՝ Խորանաշատում։
Տոնակատարությունները շարունակվում են․․․
ԽՈՐԱՆԱՇԱՏ 800․ ՈԳԵՂԵՆ ՍԱՀՄԱՆԱՊԱՀԸ
Այս տարի տոնում ենք միջնադարյան Հայաստանի կրթական կենտրոններից մեկի՝ Խորանաշատի վանքի 800-ամյակը։ Այս առիթով Մաշտոցյան մատենադարանի պատմության մեջ առաջին անգամ Խորանաշատի վանքում 1224թ-ին ստեղծված Ավետարանը կտեղափոխվի Խորանաշատի վանք։ Այսօր Մաշտոցյան մատենադարանում տեղի ունեցավ մամլո ասուլիս, որին հաջորդեց «Խորանաշատի ձեռագրական գանձերը» խորագրով ցուցահանդեսի բացումը. ներկայացված են Խորանաշատի վանքում ստեղծված ձեռագրերի նմուշներ։ Սրանով ազդարարվեց Խորանաշատի 800-ամյակին նվիրված
... Ավելին.ԽՈՐԱՆԱՇԱՏ 800․ ՈԳԵՂԵՆ ՍԱՀՄԱՆԱՊԱՀԸ
Այս տարի տոնում ենք միջնադարյան Հայաստանի կրթական կենտրոններից մեկի՝ Խորանաշատի վանքի 800-ամյակը։ Այս առիթով Մաշտոցյան մատենադարանի պատմության մեջ առաջին անգամ Խորանաշատի վանքում 1224թ-ին ստեղծված Ավետարանը կտեղափոխվի Խորանաշատի վանք։
Այսօր Մաշտոցյան մատենադարանում տեղի ունեցավ մամլո ասուլիս, որին հաջորդեց «Խորանաշատի ձեռագրական գանձերը» խորագրով ցուցահանդեսի բացումը. ներկայացված են Խորանաշատի վանքում ստեղծված ձեռագրերի նմուշներ։ Սրանով ազդարարվեց Խորանաշատի 800-ամյակին նվիրված միջոցառումների սկիզբը։
Ցուցադրությունը բաց կլինի մինչև մայիսի 24-ը։
Միջոցառումները կշարունակվեն մայիսի 28-ին և 29-ին։ Մայիսի 28-ին Խորանաշատի վանքում կմատուցվի եպիկոպոսական Սուրբ Պատարագ։
«Ժամանակին Խորանաշատը գտնվում էր Հայաստանի սրտում, պատմության հոլովույթում այն դարձել է սահմանապահ վանք` ուղղակիորեն գտնվելով թշնամու դիրքերից մոտ 100մ հեռավորության վրա։ Վանքից մոտ 150մ վեր գտնվում է Վանական վարդապետի շիրիմը, որն է՛լ ավելի մոտ է սահմանագծին։
5 տարի առաջ Խորանաշատում, երկարդարյա ընդմիջումից հետո, Սուրբ Պատարագ մատուցվեց։ Բայց չմատուցվեց սովորական Պատարագ, այլ եպիսկոպոսական Պատարագ՝ թեմակալ առաջնորդի ձեռամբ։
Այս տարիների ընթացքին պարբերաբար և՛ Պատարագ ենք մատուցել, և՛ հոգևոր զանազան արարողություններ ենք կատարել՝ մեր զինված ուժերի մասնակցությամբ և պահպանությամբ։
Մեզ համար շատ կարևոր է հենց մայիս 28-ը, որովհետև այդ օրը մենք այլ տեղ չենք կարող լինել, քան մեր պետության սահմանագլխին գտնվող վանքում, որը ոչ միայն հոգևոր արժեք է, ոչ միայն կրթական ու մշակութային բովանդակության կրող է, այլ նաև իր ֆիզիկական ներկայությամբ վկայում է մեր պետականության սահմանի մասին։ Այս պատճառով մայիս 28-ը հռչակեցինք Խորանաշատի վանքի ուխտի օր։
Այս՝ արդեն 5-րդ տարում, երբ նշվում է Խորանաշատի 800-ամյակը, մայիս 28-ին մենք մեր ուխտն ու հանձնառությունն ենք վերանորոգելու մեր հոգևոր կյանքի հանդեպ՝ հավատարմություն հայտնելով մեր Աստծուն, մեր հայրերին, մեր ժառանգությանը, մեր ինքնությանը և անելիքներին՝ թե ինչ և ինչպես ենք անելու։ Սա անչափ կարևոր է մեզ համար։
Խորանաշատի 800-ամյակը մեզ համար ուղղակի հիշեցում չի լինելու՝ հիշեցինք, անցանք առաջ, այն լինելու է մեր կյանքի վերատեսության կարևոր հանգրվաններից մեկը։
Գոշավանքն է Խորանաշատի վանքի մայրը՝ Մխիթար Գոշի աշակերտ Վանական վարդապետն է Խորանաշատի հիմնադիրը։ Գոշավանքը, Խորանաշատի և մի շարք այլ վանքերի մայրը լինելով, առանց պետականության, առանց բազմահազար փորձագետների և մասնագետների, շուրջ 250 տարի մեր հոգևոր, գիտական, կրթական կյանքը պահել՝ Գոշավանքից հասցնելով մինչև Տաթևի վանք»- ասաց Բագրատ Սրբազանն իր խոսքում։
«Խորանաշատ 800-ամյակի» նախաձեռնող խմբի համակարգող Գևորգ Սաղոյանը, ով ծնունդով Չինարեցի է (Խորանաշատի վանքը գտնվում է Չինարի գյուղի բարձունքին), իր խոսքում ասաց – «Ժամանակին այս վանքն անհասանելի էր և միայն զինվորականներն էին կարողանում այցելել վանք։ Տարիների ընթացքում մեր փառապանծ բանակի և շրջակա համայնքների բնակիչների շնորհիվ այսօր ունենք իրավիճակ, երբ կարող ենք Պատարագ մատուցել ու միջոցառում կազմակերպել վանքում»։
«Կիրակոս Գանձակեցուց իմանում ենք, որ Խորանաշատը եղել է միջավայր, որտեղ մարդիկ եկել են ոչ միայն իրենք հոգևոր կյանքը հղկելու, միտքը զարգացնելու, այլ Վանական վարդապետը ներկայությունը, շարժուձևը արդեն անգիր օրենք էր աշակերտների համար»- ասաց ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալ Արա Խզմալյանը։
Ասուլիսին մասնակցում էին Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանի տնօրեն Վահան Տեր-Ղևոնդյանը, գիտական քարտուղար Վահե Թորոսյանը։ Մատենադարանի կողմից պատրաստվել և հրատարակվել է Խորանաշատի 800-ամյակին նվիրված պատկերագիրք, որի շնորհանդեսը տեղի կունենա մայիսի 28-ին։
Շնորհավո՛ր տոնդ, Խորանաշատի վանք, Շնորհակալությո՛ւն քեզ, Վանական վարդապետ,Սիրելի՛ վարդապետ, բարեխոս եղիր Տիրոջը Հայաստան աշխարհի հարատևության համար։
Կիրակնամուտ․ Սահմանապահ Խորանաշատի վանք
ՀՀ սահմանագլխին, Չինարիի բարձունքում՝ երկնքի ու երկրի սահմանին, Խորանաշատի վանքը ոչ հաճախ է աղոթք լսում, հոգևորականներից ավելի հաճախ մեր զինվորականներն են այցելում վանք, աղոթում և խնամում։ Մեծ Պահքի վերջին Կիրակնամուտի ժամերգությանը Խորանաշատի վանքում էինք։ ․..Խորանաշատի միջնադարյան համալսարանը հիմնադրվել է 1222թ-ին Մխիթար Գոշի աշակերտ Վանական վարդապետի կողմից։ Այս տարի տոնում ենք վանքի 800-ամյակը։
... Ավելին.Կիրակնամուտ․ Սահմանապահ Խորանաշատի վանք
ՀՀ սահմանագլխին, Չինարիի բարձունքում՝ երկնքի ու երկրի սահմանին, Խորանաշատի վանքը ոչ հաճախ է աղոթք լսում, հոգևորականներից ավելի հաճախ մեր զինվորականներն են այցելում վանք, աղոթում և խնամում։
Մեծ Պահքի վերջին Կիրակնամուտի ժամերգությանը Խորանաշատի վանքում էինք։
․..Խորանաշատի միջնադարյան համալսարանը հիմնադրվել է 1222թ-ին Մխիթար Գոշի աշակերտ Վանական վարդապետի կողմից։ Այս տարի տոնում ենք վանքի 800-ամյակը։
Հանրապետության տոնը՝ Խորանաշատի ուխտի օր․ Բագրատ Սրբազան․ Քարոզ
«Աստծուց ելավ և դեպի Աստված է գնում։ Մեր կյանքի սկիզբն ու վերջն Աստված է։ Եվ ես կարծում եմ, որ մեր այսօրվա տոնը՝ հաղթանակած մայիս 28-ը, մեր այսօրվա վերանկախացած հանրապետության գոյությունը՝ Աստծուց ելնելու և դեպի Աստված գնալու մեր կենսագրության պատմությունն է։ Դա սկիզբն է և վերջն է։ Մեջտեղի պատասխանատվությունն ամբողջությամբ մեզ վրա է։ Եթե մենք զգում
... Ավելին.Հանրապետության տոնը՝ Խորանաշատի ուխտի օր․ Բագրատ Սրբազան․ Քարոզ
«Աստծուց ելավ և դեպի Աստված է գնում։ Մեր կյանքի սկիզբն ու վերջն Աստված է։ Եվ ես կարծում եմ, որ մեր այսօրվա տոնը՝ հաղթանակած մայիս 28-ը, մեր այսօրվա վերանկախացած հանրապետության գոյությունը՝ Աստծուց ելնելու և դեպի Աստված գնալու մեր կենսագրության պատմությունն է։ Դա սկիզբն է և վերջն է։ Մեջտեղի պատասխանատվությունն ամբողջությամբ մեզ վրա է։ Եթե մենք զգում ենք, որ իրապես Աստծուց ելած և դեպի Աստված ընթացող մարդիկ ենք, անձինք ենք, հավաքականություն ենք՝ մեր կյանքը կլինի հաղթանակների շարունակական ներկայություն՝ խաղաղության, ներդաշնակության, սիրո, բարիքի, հոգևոր և մարմնավոր առողջության մշտամնա ներկայություն»
Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյան (Տավուշեցի)
Հանրապետության տոնը մեր հոգևոր և մարմնավոր սահմանը պահող վանքում՝ Խորանաշատում․ Սուրբ Պատարագ
Մեկ տարի առաջ Տավուշի թեմի առաջնորդ գերաշնորհ Տեր Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյանը մայիսի 28-ը՝ Հանրապետության տոնը հռչակեց Խորանաշատի ուխտի օր և դարավոր ընդմիջումից հետո Սուրբ Պատարագ մատուցվեց մեր հոգևոր և մարմնավոր սահմանը պահող, մեր դպրության միջնադարյան մեծագույն կենտրոն Խորանաշատի վանքում։ Այսօր նույնպես Սուրբ Պատարագ մատուցվեց, պատարագիչն էր Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյանը։ — Խորանաշատի վանքը գտնվում է սահմանից
... Ավելին.Հանրապետության տոնը մեր հոգևոր և մարմնավոր սահմանը պահող վանքում՝ Խորանաշատում․ Սուրբ Պատարագ
Մեկ տարի առաջ Տավուշի թեմի առաջնորդ գերաշնորհ Տեր Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյանը մայիսի 28-ը՝ Հանրապետության տոնը հռչակեց Խորանաշատի ուխտի օր և դարավոր ընդմիջումից հետո Սուրբ Պատարագ մատուցվեց մեր հոգևոր և մարմնավոր սահմանը պահող, մեր դպրության միջնադարյան մեծագույն կենտրոն Խորանաշատի վանքում։
Այսօր նույնպես Սուրբ Պատարագ մատուցվեց, պատարագիչն էր Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյանը։
—
Խորանաշատի վանքը գտնվում է սահմանից ընդամենը 70մ հեռավորության վրա։ Վանք բարձրանում ենք միայն զինվորականների ուղեկցությամբ։
Ընդամենը երկու տարի առաջ Խորանաշատի վանք բարձրանալը մեծ ճոխություն էր բոլորի համար։ Այսօր, շնորհիվ բանակային 3-րդ կորպուսի նվիրյալ հրամանատարության, ճանապարհն օր օրի դառնում է ավելի անվտանգ։
Մենք հավատում ենք, որ Խորանաշատի վանքի «ազատագրում»-ը տեղի է ունենում նաև բոլորիս աղոթքների շնորհիվ։
Աղոթե՛նք Խորանաշատի և մեր բոլոր վանքերի վերջնական «ազատագրման» համար։
Գնդապետ Մինասյան – Բագրատ Սրբազան․ Ֆոտոշարք Խորանաշատի վանքում
ՈՒՇԱՑԱԾ ՃԱՆԱՊԱՐՀ ԴԵՊԻ ԽՈՐԱՆԱՇԱՏ…
-Իսկ վանքի վրա կրակո՞ւմ են, հարցնում եմ զինվորականներից մեկին։ -Չէ, ուղղակի տարիների անգործությունից ու անշենությունից վանքը կիսավեր, խոնարհված վիճակում է: Էս աշնան վերջին հոկտեմբեր ամիսը միակ հնարավորությունն էր 24 տարվա երազանքս կյանքի կոչելու ու վանքը տեսնելու համար, տերևները թափվելուն պես վանք բարձրանալն այլևս խիստ վտանգավոր է, գարնան ու ամռան ամիսներին վանք այցելողներն ավելի պաշտպանված են
... Ավելին.ՈՒՇԱՑԱԾ ՃԱՆԱՊԱՐՀ ԴԵՊԻ ԽՈՐԱՆԱՇԱՏ…
-Իսկ վանքի վրա կրակո՞ւմ են, հարցնում եմ զինվորականներից մեկին։
-Չէ, ուղղակի տարիների անգործությունից ու անշենությունից վանքը կիսավեր, խոնարհված վիճակում է:
Էս աշնան վերջին հոկտեմբեր ամիսը միակ հնարավորությունն էր 24 տարվա երազանքս կյանքի կոչելու ու վանքը տեսնելու համար, տերևները թափվելուն պես վանք բարձրանալն այլևս խիստ վտանգավոր է, գարնան ու ամռան ամիսներին վանք այցելողներն ավելի պաշտպանված են հակառակորդի դիրքերից: Սրբավայրը հակառակորդի հենակետից ընդամենը 70 մ հեռավորության վրա է` մինչև ատամները զինված ադրբեջանցի դիպուկահարների անմիջական թիրախում:
Նկարը, որը տեսնում եք, տեսարանն էր, որ բացվեց վանքի ուղին բռնելուն պես, փշալարերով պատված փոքրիկ ճանապարհից բացվեց դեպի վանք տանող կածանը: Ու բացվեց տեսարանը, գնում էինք դեպի տուն, ու դողացող ոտքերս այլևս անշարժ կարողությունից սկսեցին ավելի արագ գնալ, ու ճանապարհին մտածում եմ, ու՞ր էի այսքան ժամանակ, ՀԱՅՐԵՆԻՔՆ ՍԿՍՎՈՒՄ Է ՍԱՀՄԱՆԻ ՏԱԿԻ ՎԱՆՔ ՏԱՆՈՂ ՀԵՆՑ ԷՍ ԿԱԾԱՆԻՑ․․․ու մեղքի զգացումը, որ պատեց ինձ վանք հասնելուն պես, թույլ չէր տալիս ներս մտնել․․․մնացել էի շիվար մուտքի մոտ ծնկած․․․
Հիշեցի գիշերվա կարդացածս.
«Առանց Խորանաշատի հնարավոր չէ պատկերացնել հայ միջնադարյան պատմագիտական միտքը: Խորանաշատը գրչության կենտրոն էր, վանքն ունեցել է ժամանակի չափանիշներով գործող համալսարան, հիմնադիրը Մխիթար Գոշի աշակերտներից է` Վանական Վարդապետը: Խորանաշատում ուսանել են Վարդան Արևելցին, Կիրակոս Գանձակեցին, Մաղաքիա Աբեղան, Ատեփանոս Աղթամարցին, շատ այլ նշանավոր դեմքեր»:
Հետո էլի աչքս ընկավ գավիթի վրա աճած ծառերին,վանքի բակում ու ներսում թափված քարերին, սառը պատերին ու էլի հուզմունքը պատեց ինձ:
Վանքի մոխրագույն ու սև անմարդ պատերն ամբարված աղոթք են ներծծել, ու ամեն օր աղոթում են․․․աղոթում են, որ կրկին վերածնվի վանքի երբեմնի հոգևոր զարթոնքը․․․
Մեղքի զգացումն ու հարցերը հանգիստ չէին տալիս․․․
Ինչու՞ եմ այսքան ուշ տեսնում վանքը, ու չգիտեմ, դեռ էլի կտեսնե՞մ, ե՞րբ կտեսնեմ․․․
Տերևները թափվելուն պես տարածքն ամբողջովին տեսանելի է դառնալու հակառակորդի դիրքերից․․․
Զինվորները փոքրիկ կածան էին բացել,որ վանք գնալ գալու հնարավորություն ունենային․․․
Իսկ վանքը խոնարհված էր․․․Վանական Վարդապետի գերեզմանը գնալ հնարավոր չէր՝ վտանգավորության պատճառով, զինվորները պատմում են,որ գարնանը Վարդապետի գերեզմանի հատվածը ծածկվում է կարմիր կակաչներով ու առանձնանում միջավայրից․․․
Վանքից իջնելուց հետո դատարկությունը լափեց ինձ, կարծես փակել էի տանս դուռը, առանց իմանալու, թե էլի երբ եմ բացելու․․․
Սիրանուշ Մելիքյան