Պատարագ

ԱՐԱՐՉԱԳՈՐԾՈՒԹՅԱՆ ՀԵՏ ՆԵՐԴԱՇՆԱԿ. ՊԱՏԱՐԱԳ ՍՐԲՈՑ ՀՌԻՓՍԻՄՅԱՆՑ ՏՈՆԻՆ․ ՍԱՀՄԱՆԱՊԱՀ ԱՅԳԵՁՈՐ

Սահմանապահ Այգեձորում է գտնվում կիսախոնարհ Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին։ Եկեղեցին կառուցվել է 5-6-րդ դարերում։

Այսօր՝ Սուրբ Հռիփսիմյանց տոնին, Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցում Պատարագ մատուցեց Տավուշի թեմի առաջնորդ Տեր Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյանը։

Կիսախոնարհ եկեղեցում, Բագրատ Սրբազանի բնորոշմամբ, մեր աղոթքին, երգին, փառաբանությանը իր կչկչոցով միացել է գետը, ճռվողյունով՝ թռչունները, հովը սոսափյուն է բերում տերևներին և մեր ամբողջական աղոթքը՝ ամբողջ ԱՐԱՐՉԱԳՈՐԾՈՒԹՅԱՆ հետ միասին, մենք ընծայում ենք տիեզերքի Արարչին։

—–

«Հռիփսիմյանց պատմությունը՝ մեր ժողովրդի՝ քրիստոնեության դարձի պատմությունը, համարում եմ հիմնադրված ՍԻՐՈ պատմությամբ՝ Տրդատ արքայի և աղջնակ Հռիփսիմեի մերժված սիրո պատմությամբ» – Բագրատ Սրբազան։

Տոն Սրբոց Վարդանանց. Վարդան Մամիկոնյանի տնկած կաղնու մոտ Սուրբ և Անմահ Պատարագ մատուցվեց

«Մեզ հայր ենք ճանաչում Սուրբ Ավետարանը, և մայր` Առաքելական Կաթողիկե Եկեղեցին, և թող ոչ ոք իբրև չար անջրպետ մեջ ընկնելով` մեզ սրանից չբաժանի» (Եղիշե):

Այս տարի փետրվարի 23-ին Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին նշում է Սուրբ Վարդանանց զորավարների և 1036 վկաների տոնը: 451թ. մայիսի 26-ին Ավարայրի ճակատամարտում նահատակության պսակն ընդունեցին հայոց ութ մեծամեծ նախարարներ և 1036 զորականներ՝ «վասն հավատո և վասն հայրենյաց»:

Տոնի առթիվ այսօր Անաղբյուր գյուղի Սուրբ Վարդանանց անունը կրող եկեղեցում Սուրբ և Անմահ Պատարագ մատուցեց արժանապատիվ Տեր Շավարշ քահանա Սիմոնյանը: Ակնաղբյուրի այս եկեղեցին կառուցված է «Վարդանի ծառ» կոչվող կաղնու մոտ, որը Վարդան Մամիկոնյանը տնկել է 450թ.՝ մոտակայքում գտնվող Խաղխաղ վայրում պարսկական զորքերին ջախջախիչ պարտության մատնելուց հետո:

Տեր Հայրը նշեց, որ Սուրբ Վարդանանց պատերազմը շարունակվում է առ այսօր, և մենք էլ, Վարդանանց սրբերի բարեխոսությամբ, պիտի հաղթող լինենք հոգևոր պատերազմում. «Այս հավատից մեզ ոչ ոք չի կարող խախտել. ո´չ հրեշտակները, ո´չ մարդիկ, ո´չ սուրը և ո´չ հուրը, ո´չ ջուրը և ո´չ էլ որևէ այլ դառն հարված…». հազար հինգ հարյուր տարի առաջվա հավատքի այս խոստովանությունն է մեզ բերել- հասցրել քսանմեկերորդ դար, և այսօր մենք էլ ենք մարտահրավերների առաջ: Այսօր չկան պարսից սուրը, փղերը, զորքը, որ բացահայտ գալիս էին մեզ վրա, սակայն Վարդանանց պատերազմն առ այսօր շարունակվում է: Մենք հոգևոր պատերազմի մեջ ենք, և փորձում ենք ամուր պահել այն հավատքը, որից մեզ ոչինչ չի կարողացել հետ պահել»:

Տոն Սրբոց Վարդանանց. Վարդան Մամիկոնյանի տնկած կաղնու մոտ Սուրբ և Անմահ Պատարագ մատուցվեց

«Մեզ հայր ենք ճանաչում Սուրբ Ավետարանը, և մայր` Առաքելական Կաթողիկե Եկեղեցին, և թող ոչ ոք իբրև չար անջրպետ մեջ ընկնելով` մեզ սրանից չբաժանի» (Եղիշե):

Այս տարի փետրվարի 23-ին Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին նշում է Սուրբ Վարդանանց զորավարների և 1036 վկաների տոնը: 451թ. մայիսի 26-ին Ավարայրի ճակատամարտում նահատակության պսակն ընդունեցին հայոց ութ մեծամեծ նախարարներ և 1036 զորականներ՝ «վասն հավատո և վասն հայրենյաց»:

Տոնի առթիվ այսօր Անաղբյուր գյուղի Սուրբ Վարդանանց անունը կրող եկեղեցում Սուրբ և Անմահ Պատարագ մատուցեց արժանապատիվ Տեր Շավարշ քահանա Սիմոնյանը: Ակնաղբյուրի այս եկեղեցին կառուցված է «Վարդանի ծառ» կոչվող կաղնու մոտ, որը Վարդան Մամիկոնյանը տնկել է 450թ.՝ մոտակայքում գտնվող Խաղխաղ վայրում պարսկական զորքերին ջախջախիչ պարտության մատնելուց հետո:

Տեր Հայրը նշեց, որ Սուրբ Վարդանանց պատերազմը շարունակվում է առ այսօր, և մենք էլ, Վարդանանց սրբերի բարեխոսությամբ, պիտի հաղթող լինենք հոգևոր պատերազմում. «Այս հավատից մեզ ոչ ոք չի կարող խախտել. ո´չ հրեշտակները, ո´չ մարդիկ, ո´չ սուրը և ո´չ հուրը, ո´չ ջուրը և ո´չ էլ որևէ այլ դառն հարված…». հազար հինգ հարյուր տարի առաջվա հավատքի այս խոստովանությունն է մեզ բերել- հասցրել քսանմեկերորդ դար, և այսօր մենք էլ ենք մարտահրավերների առաջ: Այսօր չկան պարսից սուրը, փղերը, զորքը, որ բացահայտ գալիս էին մեզ վրա, սակայն Վարդանանց պատերազմն առ այսօր շարունակվում է: Մենք հոգևոր պատերազմի մեջ ենք, և փորձում ենք ամուր պահել այն հավատքը, որից մեզ ոչինչ չի կարողացել հետ պահել»:

Եպիսկոպոսական Սուրբ Պատարագ և երիտասարդների օրհնություն Սուրբ Սարգսի տոնի առթիվ

Փետրվարի 11-ին Սուրբ Սարգսի տոնի առթիվ Նոյեմբերյան քաղաքի սրբի անունը կրող եկեղեցում եպիսկոպոսական Սուրբ և Անմահ Պատարագ մատուցեց Տավուշի թեմի առաջնորդ գերաշնորհ Տեր Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյանը: Սուրբ Պատարագին մասնակցում էին արժանապատիվ Տեր Սմբատ, Տեր Սիմեոն և Տեր Թորգոմ քահանաները, ուխտավորներ տարբեր բնակավայրերից:

Սուրբ Սարգիս զորավարը իր որդու` Մարտիրոսի եւ 14 քաջ մարտիկների հետ նահատակվել է հանուն քրիստոնեական հավատքի: Սարգիս զորավարը ոչ միայն գերազանց սպարապետ էր, այլեւ հիանալի քարոզիչ: Նա իր իշխանության տակ գտնվող քաղաքներում քանդում էր մեհյանները, կառուցում եկեղեցիներ, տարածում քրիստոնեությունը:

Նոյեմբերյանի Սուրբ Սարգիս եկեղեցու հայացքն ուղղված է դեպի իր մայր Սուրբ Սարգիսը, որտեղ պահվել է սրբի մասունքը: Այն, գտնվելով մի քանի կիլոմետրի վրա, դուրս է այսօրվա մեր հայրենիքի սահմաններից: Անդրադառնալով այս հանգամանքին, Բագրատ Սրբազանը հույս հայտնեց, որ տարիների ընթացքում այս քաղաքը և այս տարածաշրջանը կրկին բարձրագույն աստիճանով, իր ժողովրդի տներն ու սրտերը մտած հավատքի ճշմարտությամբ ի վերջո կկարողանա վերադարձ ունենալ դեպի այն սկիզբը, որից ծնվել է որպես Մաշտոցի հոգևոր քարոզչության զավակ ու ժառանգ, որպես Սուրբ Սարգսով ապրած ու զորացած ժողովուրդ:

«Մեր Տերն ասում է. «Իմ պատճառով բոլորդ ատվելու եք»: Չի լինելու մեկը, որ սիրված լինի Իմ պատճառով, այլ ատվելու եք. հարձակվելու են ձեզ վրա, բաժանումներ են լինելու ձեր ընտանիքներում, ձեր հարազատների, բարեկամների մեջ. այդ բոլորը Իմ պատճառով: Որովհետև այն, ինչ դուք ընդունելու եք որպես հետևորդներ, բարձրագույն Ճշմարտությունն է և ոչ բոլորին է հասանելի: Եվ այդ պատճառով էլ առաքյալն ասում է, որ մեր պատերազմը մարմնի և արյան հետ չէ. մեր պատերազմը հոգու պատերազմ է, մեր պատերազմը այն պետությունների և իշխանությունների հետ է, ովքեր չարիքի գործիք են. նրանք, ովքեր կարողանում են քայքայել ու փչացնել կյանքը թե՛ մարդկանց մտքում, թե՛ հոգում և թե՛ նաև խաթարել մարդու բնական ձգտումը դեպի հավիտենականություն: Եվ այդ պատճառով էլ ասում է. «Ձեր ոտքերը թող խաղաղության Ավետարանի մեջ լինեն, բայց այս ամենի վրա առեք հավատի վահանը, փրկության սաղավարտը և Հոգու սուսերը, որ Աստծո Խոսքն է»։

«Սուրբ Սարգիսը նահատակությամբ կնքեց իր կյանքը, բայց մինչև նահատակությունը ավիրեց ու ոչնչացրեց մարդկանց ստեղծած պաշտամունքային արժեքները, որ կոչվում էին կուռքեր: Ավիրեց, և վճարեց իր կյանքով: Մենք էլ ենք այդպես լինելու. կամ ապրելու ենք հարմարված մեր սահմանափակ իրականության հետ և մեջ, կամ պատռելու ենք հարմարվելու բանտը, դուրս ենք գալու այդտեղից՝ ազատությանը վայել այդ մեծ ճախրանքն ու սխրանքն ունենալու, որի համար էլ, հավանաբար, մեր կյանքը կլինի նահատակության կյանք կա՛մ ֆիզիկապես, կա՛մ հոգեպես»:

Հավարտ Սուրբ Պատարագի Բագրատ Սրբազանը կատարեց նաև երիտասարդների օրհնության կարգ՝ Սուրբ Սարգսի բարեխոսությամբ նրանց կյանքերում Աստծո առաջնորդություն ու Աստվածային սիրո լեցունություն խնդրելով:

Եպիսկոպոսական Սուրբ Պատարագ և երիտասարդների օրհնություն Սուրբ Սարգսի տոնի առթիվ

Փետրվարի 11-ին Սուրբ Սարգսի տոնի առթիվ Նոյեմբերյան քաղաքի սրբի անունը կրող եկեղեցում եպիսկոպոսական Սուրբ և Անմահ Պատարագ մատուցեց Տավուշի թեմի առաջնորդ գերաշնորհ Տեր Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյանը: Սուրբ Պատարագին մասնակցում էին արժանապատիվ Տեր Սմբատ, Տեր Սիմեոն և Տեր Թորգոմ քահանաները, ուխտավորներ տարբեր բնակավայրերից:

Սուրբ Սարգիս զորավարը իր որդու` Մարտիրոսի եւ 14 քաջ մարտիկների հետ նահատակվել է հանուն քրիստոնեական հավատքի: Սարգիս զորավարը ոչ միայն գերազանց սպարապետ էր, այլեւ հիանալի քարոզիչ: Նա իր իշխանության տակ գտնվող քաղաքներում քանդում էր մեհյանները, կառուցում եկեղեցիներ, տարածում քրիստոնեությունը:

Նոյեմբերյանի Սուրբ Սարգիս եկեղեցու հայացքն ուղղված է դեպի իր մայր Սուրբ Սարգիսը, որտեղ պահվել է սրբի մասունքը: Այն, գտնվելով մի քանի կիլոմետրի վրա, դուրս է այսօրվա մեր հայրենիքի սահմաններից: Անդրադառնալով այս հանգամանքին, Բագրատ Սրբազանը հույս հայտնեց, որ տարիների ընթացքում այս քաղաքը և այս տարածաշրջանը կրկին բարձրագույն աստիճանով, իր ժողովրդի տներն ու սրտերը մտած հավատքի ճշմարտությամբ ի վերջո կկարողանա վերադարձ ունենալ դեպի այն սկիզբը, որից ծնվել է որպես Մաշտոցի հոգևոր քարոզչության զավակ ու ժառանգ, որպես Սուրբ Սարգսով ապրած ու զորացած ժողովուրդ:

«Մեր Տերն ասում է. «Իմ պատճառով բոլորդ ատվելու եք»: Չի լինելու մեկը, որ սիրված լինի Իմ պատճառով, այլ ատվելու եք. հարձակվելու են ձեզ վրա, բաժանումներ են լինելու ձեր ընտանիքներում, ձեր հարազատների, բարեկամների մեջ. այդ բոլորը Իմ պատճառով: Որովհետև այն, ինչ դուք ընդունելու եք որպես հետևորդներ, բարձրագույն Ճշմարտությունն է և ոչ բոլորին է հասանելի: Եվ այդ պատճառով էլ առաքյալն ասում է, որ մեր պատերազմը մարմնի և արյան հետ չէ. մեր պատերազմը հոգու պատերազմ է, մեր պատերազմը այն պետությունների և իշխանությունների հետ է, ովքեր չարիքի գործիք են. նրանք, ովքեր կարողանում են քայքայել ու փչացնել կյանքը թե՛ մարդկանց մտքում, թե՛ հոգում և թե՛ նաև խաթարել մարդու բնական ձգտումը դեպի հավիտենականություն: Եվ այդ պատճառով էլ ասում է. «Ձեր ոտքերը թող խաղաղության Ավետարանի մեջ լինեն, բայց այս ամենի վրա առեք հավատի վահանը, փրկության սաղավարտը և Հոգու սուսերը, որ Աստծո Խոսքն է»։

«Սուրբ Սարգիսը նահատակությամբ կնքեց իր կյանքը, բայց մինչև նահատակությունը ավիրեց ու ոչնչացրեց մարդկանց ստեղծած պաշտամունքային արժեքները, որ կոչվում էին կուռքեր: Ավիրեց, և վճարեց իր կյանքով: Մենք էլ ենք այդպես լինելու. կամ ապրելու ենք հարմարված մեր սահմանափակ իրականության հետ և մեջ, կամ պատռելու ենք հարմարվելու բանտը, դուրս ենք գալու այդտեղից՝ ազատությանը վայել այդ մեծ ճախրանքն ու սխրանքն ունենալու, որի համար էլ, հավանաբար, մեր կյանքը կլինի նահատակության կյանք կա՛մ ֆիզիկապես, կա՛մ հոգեպես»:

Հավարտ Սուրբ Պատարագի Բագրատ Սրբազանը կատարեց նաև երիտասարդների օրհնության կարգ՝ Սուրբ Սարգսի բարեխոսությամբ նրանց կյանքերում Աստծո առաջնորդություն ու Աստվածային սիրո լեցունություն խնդրելով:

Եպիսկոպոսական Սուրբ Պատարագ հակառակորդի դեմ դիմաց. Այգեպար

Սահմանապահ Այգեպար գյուղի միջնակարգ դպրոցը ողողված էր խաղաղությամբ ու սիրով: Այսօր՝ փետրվարի 5-ին, այստեղ եպիսկոպոսական Սուրբ և Անմահ Պատարագ մատուցեց Տավուշի թեմի առաջնորդ գերաշնորհ Տեր Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյանը: Պատարագին մասնակցում էին այգեպարցիներ, ինչպես նաև բնակիչներ Բերդի տարածաշրջանի այլ բնակավայրերից:

Այգեպարցիների համար սահմանապահ լինելու իրականությունն ամենօրյա կյանքով է արտահայտվում: Այգեպարում տներն ադրբեջանական սահմանից 100 մետր հեռավորության վրա են, մանկապարտեզն ու դպրոցը՝ 700 մետր, և այս առումով այն ամենաթիրախային համայնքներից մեկն է: Գյուղը հիմնադրվել է 1937 թվականին, և մինչև այժմ Այգեպարում երբեք Սուրբ Պատարագ չէր մատուցվել: Այս համայնքի հոգևոր հովվությունն իրականացնող Տեր Արամ քահանա Միրզոյանի խոսքով՝ սահմանագծին ապրող ժողովուրդը վկայում է իր կյանքով և արժանի է լավագույնին. «Այսօր մենք կանգնած ենք հակառակորդին դեմ հանդիման, և դրանով վկայում ենք, որ այստեղ մենք ենք՝ մեր տեսակով, մեր դիմագծով, մեր հավատքով: Այստեղ ապրում են հայ քրիստոնյաներ, այստեղ ապրում է Խաչյալ Փրկչին հավատացող ժողովուրդ»:

Սուրբ Պատարագի խորհրդի օրհնությունը ողջ գյուղում տարածվեց Այգեպարի միջնակարգ դպրոցի՝ դիրքերին նայող պատուհաններից մեկի առջևից: Իր քարոզում թեմակալ առաջնորդը խոսեց Ավետարանի այսօրվա պատգամի մասին.

«Այսօր Ավետարանը խոսում էր փոթորկի մասին, և ապա՝ անհանգստացած մարդկանց կողքին Մեր Տիրոջ հայտնվելու, այդ ծովը զսպելու, ալիքների վրայով քայլելու, իշխանություն ունենալու, և Իր հետևորդներին մի հստակ պատգամ տալու մասին, ասելով՝ «Ես եմ, մի՛ վախեցեք»: Ես հավատում եմ, որ մեր կյանքի բոլոր փոթորիկների մեջ մենք տեսել, բայց շատ հաճախ չենք զգացել մեր Տիրոջ զսպող ներկայությունը, ով անընդհատ մեզ ոչ միայն շշնջում է, այլև հռչակում է, ասելով՝ «Մի՛ վախեցեք, Ես Եմ»:

«Այս խոսքերն են մեզ այսօր Այգեպար բերել, և այս արտահայտությունն է, որ ձեր կյանքի իմաստն ու առանցքն է կազմում: Դուք այս համայնքում ապրում եք առանց պարտադրանքի: Կյանքի ծովի փոթորիկների ալիքների միջից ձեր հայացքն անընդհատ ուղղում եք դեպի այն մեծ տեսիլքը, որով հայտնվում է մեր Տերը, ասելով՝ «մի՛ վախեցեք, Ես Եմ»: Սա անում եք մեծով ու փոքրով, ավագից մինչև կրտսեր: Սա անում եք այս դպրոցում կրթվելով, ձեր ամենօրյա կյանքը շահեցնելով, ստեղծագործելով, փորձելով ելքեր գտնել նաև մեզ այսօր պարտադրված իրավիճակից:

«Դուք իրոք քաջ ու հերոսական ժողովուրդ եք, որովհետև դուք Աստծո խոսքերը ոչ միայն խոսքով, այլ ամենօրյա կյանքով եք ապրում, ամեն պահ լսելով՝ «մի՛ վախեցեք, Ես, Եմ»:

Բագրատ Սրբազանը նշեց, որ այգեպարցիների հավատքի ու քրիստոնեական ինքնության մեծագույն արտահայտությունը նրանց ամենօրյա կանքն է այստեղ. «Չեմ ուզի, որ մեր երեխաները խոսեն կռվից, պատերազմից, փամփուշտից ու հրացանից: Չեմ ուզի, որ կրակոցից չվախենան: Բայց ստիպված ենք եղել, դուք եք ինքներդ ձեզ ստիպել: Դա հայրենիքի տեր լինելու և ձեր քրիստոնեական ինքնության լավագույն արտահայտությունն է, որի համար ես ամեն օր շնորհակալություն եմ հայտնում Աստծուն, որ մեզ այսպիսի ժողովուրդ է պարգևել: Որպես այս թեմի առաջնորդ՝ այսօր նաև երախտագիտության զգացումով եմ ոտք դրել այս համայնք՝ այսօրվա Սուրբ Պատարագը որպես երախտագիտության Պատարագ ընծայելու ձեզ»:

«Թող լռեն բոլոր տեսակի ատելության ձայները, լսելի լինեն միայն խաղաղության ավետիսները, ու մեր ականջներում ու սրտերում անդադար հնչեն մեր Տիրոջ խոսքերը, որ ասում է՝ «մի՛ վախեցեք, Ես Եմ»:

Սուրբ Պատարագից հետո կատարվեց նաև Ջրօրհնեքի արարողություն, և խաչքավոր դարձավ պարոն Գագիկ Ադամյանը: Ապա օրհնված ջուրը բաժանվեց այգեպարցիներին՝ իրենց տները տանելու:

Եպիսկոպոսական Սուրբ Պատարագ հակառակորդի դեմ դիմաց. Այգեպար