Հայրենիք-Արցախը՝ մեր պատանիների խոսքի, մտքի ու երգի առանցքում։ Օրհներգ Արցախի Հանրապետության

Հայրենիք-Արցախը՝ մեր պատանիների խոսքի, մտքի ու երգի առանցքում։ Օրհներգ Արցախի Հանրապետության

Մեր սիրելի Արսենին ճանապարհեցինք Հառիճավանք` ուսանելու Ս. Էջմիածնի «Թրբանճյան Ընծայարան» ավագ դպրոցում։

Տնից հեռու՝ նոր տուն ես ձեռքբերում, սիրելի՛ Արսեն։

Աստված քեզ պահապան, մեր տղա։

․․․Արսենը Տավուշ գյուղից է և մանկուց ծառայում է Բերդի Սուրբ Հովհաննես եկեղեցում:

Մեր սիրելի Արսենին ճանապարհեցինք Հառիճավանք` ուսանելու Ս. Էջմիածնի «Թրբանճյան Ընծայարան» ավագ դպրոցում։

Տնից հեռու՝ նոր տուն ես ձեռքբերում, սիրելի՛ Արսեն։

Աստված քեզ պահապան, մեր տղա։

․․․Արսենը Տավուշ գյուղից է և մանկուց ծառայում է Բերդի Սուրբ Հովհաննես եկեղեցում:

Մենք իրավունք չունենք հերոսացումը ողբերգության վերածելու, վիշտը՝ կորստի, ցավը՝ ինքնասպանության: Մենք միայն մեր տղաներին չենք ճանապարհել արքայություն, մեր տղաներն անմահ են, մենք Հայրենիք ենք կորցրել։

Հայրենիքի վերականգնումը կլինի այն մեծ հուշամատյանը, որ գրված կլինի Կյանքի գրքում, և կլինի այն մեծ նվերը մեր անմահներին, ովքեր գնացել են հաղթանակի տեսիլքով, ովքեր մեզ նման պարտություն չեն տեսել, դառնությունը ցմրուր չեն քամել։

Իրենք հաղթանակած են, մե’նք ենք պարտված, իրենք անմահացած են, մե’նք ենք մոխրացած։ Խաղաղության դարաշրջանն այսպես պետք է լինի և ուրիշ ոչ մի կերպ, – Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյան։

Մենք իրավունք չունենք հերոսացումը ողբերգության վերածելու, վիշտը՝ կորստի, ցավը՝ ինքնասպանության: Մենք միայն մեր տղաներին չենք ճանապարհել արքայություն, մեր տղաներն անմահ են, մենք Հայրենիք ենք կորցրել։

Հայրենիքի վերականգնումը կլինի այն մեծ հուշամատյանը, որ գրված կլինի Կյանքի գրքում, և կլինի այն մեծ նվերը մեր անմահներին, ովքեր գնացել են հաղթանակի տեսիլքով, ովքեր մեզ նման պարտություն չեն տեսել, դառնությունը ցմրուր չեն քամել։

Իրենք հաղթանակած են, մե’նք ենք պարտված, իրենք անմահացած են, մե’նք ենք մոխրացած։ Խաղաղության դարաշրջանն այսպես պետք է լինի և ուրիշ ոչ մի կերպ, – Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյան։

Գրքում ընդգրկված են 44-օրյա պատերազմում անմահացած 10 տղաների՝ Վարդան Ամալյանի, Արտակ Բարսեղյանի, Շիրակ Գասպարյանի, Ավետիք Կարճիկյանի, Տիգրան Հարությունյանի, Արեն Հովհաննիսյանի, Հայասեր Հովսեփյանի, Վաչագան Մանուկյանի, Սուրեն Մելիքբեկյանի, Շանթ Նավոյանի և Արցախյան առաջին ազատամարտում նահատակված արցախցի բանաստեղծ Կոմիտաս Հակոբյանի ստեղծագործությունները:

Տղաներից երկուսը՝ Շիրակ Գասպարյանը և Սուրեն Մելիքբեկյանը Տավուշի զավակներ են։

Գիրքը հրատարակվել է Համազգային հայ կրթական և մշակութային միության (ՀՀԿՄՄ) երևանյան գրասենյակի նախաձեռնությամբ «Արմավ» հրատարակչության կողմից։

Շնորհանդեսին ներկա էին տավուշեցի Սուրենի և Շիրակի ընտանիքի անդամները, Վաչագան Մանուկյանի հայրը՝ մեր ժամանակի մեծագույն հայ բանաստեղծ Խաչիկ Մանուկյանը։ Ելույթ ունեցան «Տաղարան» համույթի մենակատար, քանոնահար Մարիաննա Գևորգյանը, սփյուռքահայ մտավորական, հասարակական գործիչ Տիգրան Ջինբաշյանը, կանադահայ բանաստեղծ Հարություն Բերբերյանը, Համազգային հայ կրթական և մշակութային միության խորհրդի անդամ Արտաշես Շահբազյանը, տնօրեն Ռուզաննա Առաքելյանը, Իջևանի քաղաքապետարանի Կրթության և մշակույթի բաժնի պետ Լիլիթ Ղալումյանը։

Իրենց ելույթներով միջոցառումը զարդարեցին Տավուշի թեմի մանկապատանեկան երգչախումբն ու Պատանյաց միության սաները։Միջոցառման ավարտին օպերային երգիչ Անդրանիկ Մալխասյանի կատարմամբ տեղի ունեցավ Վարդան Պետրոսյանի և Մարգարիտ Սարգսյանի հեղինակած «Իմ ընկեր» երգի պրեմիերան։

․․․Շիրակ Գասպարյան

Դե, մի՛ արտասվիր, դու առյուծածին

Մայր ես տակավին,

Ում որդին կյանքը կդնի զոհասեղանին,

Որ գեթ մեկ հայի իղձը կատարվի,

Որ գեթ մեկ մետր հող նա ետ բերի:

Ես իր արյան մեջ կխեղդեմ նրան,

Որ իր նզովյալ ոտքով կկոխի հողն իմ հայրենի

Ու իր հիվանդոտ թոքով կշնչի օդը իմ երկրի:

Ես հա՛յ եմ, մայրիկ, պապերիս ոգին ինձ միշտ զորավիգ,

Անգամ թե պակաս գարուններ ապրեմ,

Անգամ թե պակաս համբույրներ տամ քեզ,

Դու մի բան հիշիր՝ հողս չեմ զիջի ոչ մի թշնամու…

․․․Սուրեն Մելիքբեկյան

Պայծառ մի օր էր, արևն էր շողում,

Կապույտ երկնքում տերևն էր դողումԵվ օրորվելով մեղմաշունչ հովից՝

Շոյվելով ցած էր իջնում վերևից։

Փարվում էր մեղմիկ չորացած հողինԵվ ահով նայում այգում քայլողին։

Քայլողն անզգույշ կոխեց տերևըԵվ մարեց նրա կյանքի արևը։

_______

Բագրատ Սրբազանի խոսքը՝ չորս պատգամներ․

1․ «Դե՜, կյանքը շարունակվում է» կեղծիքի մասին

2․ Արցախի վերաբերյալ անընդհատ խոսելու և չմոռանալու մասին

3․ Կեղծ խաղաղության մասին

4․ Հավաքականությունից անհատների կենսագրության վերածվելու մասին

0:00 «Այս ձայները հնչելու են և այն ժամանակ, երբ մենք չենք լինելու։ Մեր ձայնը կհնչի՞, թե՞ ոչ, ես չգիտեմ, բայց իրենց ձայները հնչելու են»։

00։49 «Առաջինը «Կյանքի շարունակականություն» կոչված կեղծիքն է։ Կյանքը շարունակվելու է նաև առանց քեզ։ Ո՞ր կյանքը պիտի շարունակվի։ Կյանքի տեսակներն ու որակները տարբեր են․ սողունների կյանքն էլ է կյանք, սավառնողների կյանքն էլ է կյանք։ Կյանքի որակի ընտրությունն է քո պատասխանատվությունը»։

3։17 «Մենք իրավունք չունենք թույլ տալու, որ մեր Հայրենիքի՝ Արցախի մասին չխոսվի։ Չեմ մոռանալու հանուն քեզ, Հայաստա՛ն, չեմ ներելու հանուն քեզ, Արցա՛խ»։

4։15 «Խաղաղության կեղծիքի մասին․ ճահիճն էլ է խաղաղություն, օվկիանոսն էլ խաղաղություն ունի։ Օվկիանոսը հաղթանակած խաղաղություն ունի, ճահիճը՝ խեղդված, պարտված։ Ո՞րն է մեր խաղաղությունը»։

6։54 «Մեր տղաներն այրվել են, մենք մոխրանում ենք, իրենք նահատակվել են, մենք մեռնում ենք, հատկապես նրանք, ովքեր ուզում են արժանապատվություն ունենալ, ում համար Հայրենիքը տարածք չի, ում համար պետականությունը սոսկ գործառույթ չի, ում համար իր հավատքը պարզապես կռապաշտություն չի»։

7։42 «Առաջին ազատամարտին մենք անհատներից վերածվեցինք պետության, հավաքականության։ Այս պատերազմից հետո մենք հավաքականությունից և պետությունից վերածվեցինք անհատների կենսագրության»։

11։13 «Մենք ապրում ենք այստեղ։ Կամ պետք է գնանք այստեղից, կամ ձգտենք հաղթանակած պատերազմի»։

Գրքում ընդգրկված են 44-օրյա պատերազմում անմահացած 10 տղաների՝ Վարդան Ամալյանի, Արտակ Բարսեղյանի, Շիրակ Գասպարյանի, Ավետիք Կարճիկյանի, Տիգրան Հարությունյանի, Արեն Հովհաննիսյանի, Հայասեր Հովսեփյանի, Վաչագան Մանուկյանի, Սուրեն Մելիքբեկյանի, Շանթ Նավոյանի և Արցախյան առաջին ազատամարտում նահատակված արցախցի բանաստեղծ Կոմիտաս Հակոբյանի ստեղծագործությունները:

Տղաներից երկուսը՝ Շիրակ Գասպարյանը և Սուրեն Մելիքբեկյանը Տավուշի զավակներ են։

Գիրքը հրատարակվել է Համազգային հայ կրթական և մշակութային միության (ՀՀԿՄՄ) երևանյան գրասենյակի նախաձեռնությամբ «Արմավ» հրատարակչության կողմից։

Շնորհանդեսին ներկա էին տավուշեցի Սուրենի և Շիրակի ընտանիքի անդամները, Վաչագան Մանուկյանի հայրը՝ մեր ժամանակի մեծագույն հայ բանաստեղծ Խաչիկ Մանուկյանը։ Ելույթ ունեցան «Տաղարան» համույթի մենակատար, քանոնահար Մարիաննա Գևորգյանը, սփյուռքահայ մտավորական, հասարակական գործիչ Տիգրան Ջինբաշյանը, կանադահայ բանաստեղծ Հարություն Բերբերյանը, Համազգային հայ կրթական և մշակութային միության խորհրդի անդամ Արտաշես Շահբազյանը, տնօրեն Ռուզաննա Առաքելյանը, Իջևանի քաղաքապետարանի Կրթության և մշակույթի բաժնի պետ Լիլիթ Ղալումյանը։

Իրենց ելույթներով միջոցառումը զարդարեցին Տավուշի թեմի մանկապատանեկան երգչախումբն ու Պատանյաց միության սաները։Միջոցառման ավարտին օպերային երգիչ Անդրանիկ Մալխասյանի կատարմամբ տեղի ունեցավ Վարդան Պետրոսյանի և Մարգարիտ Սարգսյանի հեղինակած «Իմ ընկեր» երգի պրեմիերան։

․․․Շիրակ Գասպարյան

Դե, մի՛ արտասվիր, դու առյուծածին

Մայր ես տակավին,

Ում որդին կյանքը կդնի զոհասեղանին,

Որ գեթ մեկ հայի իղձը կատարվի,

Որ գեթ մեկ մետր հող նա ետ բերի:

Ես իր արյան մեջ կխեղդեմ նրան,

Որ իր նզովյալ ոտքով կկոխի հողն իմ հայրենի

Ու իր հիվանդոտ թոքով կշնչի օդը իմ երկրի:

Ես հա՛յ եմ, մայրիկ, պապերիս ոգին ինձ միշտ զորավիգ,

Անգամ թե պակաս գարուններ ապրեմ,

Անգամ թե պակաս համբույրներ տամ քեզ,

Դու մի բան հիշիր՝ հողս չեմ զիջի ոչ մի թշնամու…

․․․Սուրեն Մելիքբեկյան

Պայծառ մի օր էր, արևն էր շողում,

Կապույտ երկնքում տերևն էր դողումԵվ օրորվելով մեղմաշունչ հովից՝

Շոյվելով ցած էր իջնում վերևից։

Փարվում էր մեղմիկ չորացած հողինԵվ ահով նայում այգում քայլողին։

Քայլողն անզգույշ կոխեց տերևըԵվ մարեց նրա կյանքի արևը։

_______

Բագրատ Սրբազանի խոսքը՝ չորս պատգամներ․

1․ «Դե՜, կյանքը շարունակվում է» կեղծիքի մասին

2․ Արցախի վերաբերյալ անընդհատ խոսելու և չմոռանալու մասին

3․ Կեղծ խաղաղության մասին

4․ Հավաքականությունից անհատների կենսագրության վերածվելու մասին

0:00 «Այս ձայները հնչելու են և այն ժամանակ, երբ մենք չենք լինելու։ Մեր ձայնը կհնչի՞, թե՞ ոչ, ես չգիտեմ, բայց իրենց ձայները հնչելու են»։

00։49 «Առաջինը «Կյանքի շարունակականություն» կոչված կեղծիքն է։ Կյանքը շարունակվելու է նաև առանց քեզ։ Ո՞ր կյանքը պիտի շարունակվի։ Կյանքի տեսակներն ու որակները տարբեր են․ սողունների կյանքն էլ է կյանք, սավառնողների կյանքն էլ է կյանք։ Կյանքի որակի ընտրությունն է քո պատասխանատվությունը»։

3։17 «Մենք իրավունք չունենք թույլ տալու, որ մեր Հայրենիքի՝ Արցախի մասին չխոսվի։ Չեմ մոռանալու հանուն քեզ, Հայաստա՛ն, չեմ ներելու հանուն քեզ, Արցա՛խ»։

4։15 «Խաղաղության կեղծիքի մասին․ ճահիճն էլ է խաղաղություն, օվկիանոսն էլ խաղաղություն ունի։ Օվկիանոսը հաղթանակած խաղաղություն ունի, ճահիճը՝ խեղդված, պարտված։ Ո՞րն է մեր խաղաղությունը»։

6։54 «Մեր տղաներն այրվել են, մենք մոխրանում ենք, իրենք նահատակվել են, մենք մեռնում ենք, հատկապես նրանք, ովքեր ուզում են արժանապատվություն ունենալ, ում համար Հայրենիքը տարածք չի, ում համար պետականությունը սոսկ գործառույթ չի, ում համար իր հավատքը պարզապես կռապաշտություն չի»։

7։42 «Առաջին ազատամարտին մենք անհատներից վերածվեցինք պետության, հավաքականության։ Այս պատերազմից հետո մենք հավաքականությունից և պետությունից վերածվեցինք անհատների կենսագրության»։

11։13 «Մենք ապրում ենք այստեղ։ Կամ պետք է գնանք այստեղից, կամ ձգտենք հաղթանակած պատերազմի»։

Մինչ Նոյեմբերյանի Մշակույթի կենտրոնի սաները հացով և ալյուրով խաչեր էին պատրաստում սահմանին կանգնած տղաների համար՝ աղավնին մտավ սենյակ։

Երեխաները վստահ են՝ աղավնին խաղաղություն է բերել, Տիրոջ օգնությամբ շուտով վաստակած խաղաղություն կունենանք։

Նոյեմբերյանի Մշակույթի կենտրոնի, Գանձաքարի մշակույթի տան կամավորների, Տավուշի թեմի Պատանյաց միության սաների պատրաստած նվերներն ու շնորհակալական նամակներն արդեն հասել են մեր զինվորներին։

Աստծո պահպանությունն ենք խնդրում մեր խաղաղության մարտիկների համար։ Ամուր եղեք, տղերք։

Մինչ Նոյեմբերյանի Մշակույթի կենտրոնի սաները հացով և ալյուրով խաչեր էին պատրաստում սահմանին կանգնած տղաների համար՝ աղավնին մտավ սենյակ։

Երեխաները վստահ են՝ աղավնին խաղաղություն է բերել, Տիրոջ օգնությամբ շուտով վաստակած խաղաղություն կունենանք։

Նոյեմբերյանի Մշակույթի կենտրոնի, Գանձաքարի մշակույթի տան կամավորների, Տավուշի թեմի Պատանյաց միության սաների պատրաստած նվերներն ու շնորհակալական նամակներն արդեն հասել են մեր զինվորներին։

Աստծո պահպանությունն ենք խնդրում մեր խաղաղության մարտիկների համար։ Ամուր եղեք, տղերք։

Զորքը կանգնած է, բայց դա կապ չունի, մենք էլ ենք կանգնում։

Զորքը կանգնած է, բայց դա կապ չունի, մենք էլ ենք կանգնում։

Բերդի մշակույթի տան կամավորների նախաձեռնությամբ այսօր՝ հոկտեմբերի 24-ին, Բերդի Սբ. Հովհաննես եկեղեցում կայացել է մոմավառություն՝ ի հիշատակ հայրենիքի համար անմահացած նահատակների:

«Համառ ու ծանր պատերազմի այս օրերին մենք բոլորս գտնում ենք մեր ժամանակի հերոսներին՝ մարդկանց, որոնք մարտի դաշտում անմահանում են՝ դառնալով հավերժ զինվորը ազգի և հայրենիքի: Ես իմ խոնարհումն եմ բերում և աղոթք եմ բարձրացնում բոլոր նահատակների համար, որոնք մարտի դաշտում հերոսաբար սրբացան: Ուզում եմ միասնական աղոթք բարձրացնենք այն տղաների համար, որոնք այս վայրկյանին կենաց ու մահու կռիվ են տալիս մեր հայրենիքի, մեր հավատքի, մեր պատվի և արժանապատվության համար: Կռիվ են տալիս՝ պաշտպանելու մեր ապրելու իրավունքը և մեր ինքնությունը »,-նշել է Բերդի և տարածաշրջանի հոգևոր հովիվ տեր Արամ քահանա Միրզոյանը:

Բերդի մշակույթի տան կամավորների նախաձեռնությամբ այսօր՝ հոկտեմբերի 24-ին, Բերդի Սբ. Հովհաննես եկեղեցում կայացել է մոմավառություն՝ ի հիշատակ հայրենիքի համար անմահացած նահատակների:

«Համառ ու ծանր պատերազմի այս օրերին մենք բոլորս գտնում ենք մեր ժամանակի հերոսներին՝ մարդկանց, որոնք մարտի դաշտում անմահանում են՝ դառնալով հավերժ զինվորը ազգի և հայրենիքի: Ես իմ խոնարհումն եմ բերում և աղոթք եմ բարձրացնում բոլոր նահատակների համար, որոնք մարտի դաշտում հերոսաբար սրբացան: Ուզում եմ միասնական աղոթք բարձրացնենք այն տղաների համար, որոնք այս վայրկյանին կենաց ու մահու կռիվ են տալիս մեր հայրենիքի, մեր հավատքի, մեր պատվի և արժանապատվության համար: Կռիվ են տալիս՝ պաշտպանելու մեր ապրելու իրավունքը և մեր ինքնությունը »,-նշել է Բերդի և տարածաշրջանի հոգևոր հովիվ տեր Արամ քահանա Միրզոյանը:

Հալածելով թշնամիներիս՝ ես կհասնեմ նրանց ու ետ չեմ դառնա, մինչև չոչնչացնեմ նրանց (ՍԱՂՄՈՍ 17:38)

Հալածելով թշնամիներիս՝ ես կհասնեմ նրանց ու ետ չեմ դառնա, մինչև չոչնչացնեմ նրանց (ՍԱՂՄՈՍ 17:38)

Տերն է իմ լույսը և կյանքը, ես ո՞ւմից վախենամ. Տերն է իմ կյանքի ապավենը, ես ո՞ւմից դողամ (ՍԱՂՄՈՍ 26:1)

Տերն է իմ լույսը և կյանքը, ես ո՞ւմից վախենամ. Տերն է իմ կյանքի ապավենը, ես ո՞ւմից դողամ (ՍԱՂՄՈՍ 26:1)