ԵԿԵ՛Ք ՏՈՒՆ, ՄԵՐ ՄԱՅՐԸ ՀԻՎԱՆԴ ՈՒ ԽՈՑՎԱԾ Է, ՄԵՆՔ ԻՐԱՎՈՒՆՔ ՉՈՒՆԵՆՔ ԻՐԵՆ ԱՅՍՊԵՍ ԹՈՂՆԵԼՈՒ։ՎԵՐԱԴԱՐՁԵ՛Ք, ԶՈՐԱՑՐԵ՛Ք և ԶՈՐԱՑԵ՛Ք

««Այս բաները ասացի ձեզ, որպեսզի ինձնով խաղաղություն ունենաք: Այստեղ աշխարհում նեղություն պիտի ունենաք, սակայն քաջալերվեցե՛ք, որովհետև ես հաղթեցի աշխարհին» (Ավետարան ըստ Հովհաննեսի 16.33)

Այստեղ մեր Տերը երկու գաղափարներ է փոխանցում մեզ՝ խաղաղություն և հաղթանակ։ Միմյանցից զատ այս երկու գաղափարները գոյություն չունեն։ Մարդու կյանքում չի կարող լինել խաղաղություն, եթե չունի հաղթանակ։ Չի կարող լինել հաղթանակ, եթե մարդ չունի իր ներսում աստվածային խաղաղությունը՝ իր ճանապարհ հարթելու դեպի հաղթանակ։

Խաղաղությունը հենց այնպես տրված չի լինում։ Խաղաղությունը պայքարով, պատերազմով է ձեռք բերվում։

Կոնֆլիկտից, հակառակությունից է ծնվում խաղաղությունը, և այդ խաղաղությունը ծնվում է այն դեպքում, երբ դու հաղթանակում ես։ Եթե պարտված ես, ուրեմն ենթարկված ես այն ուժերին, որոնք քո կյանքի ամբողջության ու քեզ հետ գտնվում են հակառակության մեջ։ Սա ճիշտ է անձնական իմաստով՝ որպես մարդ, և որպես հավաքականություն։Խաղաղությունը ենթադրում է կոնֆլիկտ,խաղաղությունը ենթադրում է պատերազմ, խաղաղությունը ենթադրում է հակառակություն,խաղաղությունը ենթադրում է նաև հաղթանակ։Սա է խաղաղության գինը՝ պայքար, կռիվ և հաղթանակ։

Չկա այլ միջոց և տարբերակ մարդու համար, չկա այլ միջոց և տարբերակ որևէ երկրի, պետության համար։…Այս օրերին մեր կյանքի ճշմարտության պատկերն է արտահայտված Տիրոջ այս խոսքում՝ առնչված Հայաստան աշխարհին՝ անբաժանելի՛, անօտարելի՛ Արցախով։ Այն յուրաքանչյուրիդ կյանքից գողացված ճշմարտությունն է, յուրաքանչյուրիդ կյանքից գողացված ուրախության պատմությունն է, յուրաքանչյուրիդ կյանքից գողացված արժանապատվության կենսագրությունն է։ Երբեմն մենք ուզում ենք մտածել այդ մասին, երբեմն մենք այն հեռացնում ենք մեր կյանքից։

․․․Հաղթանակած խաղաղությունն է Աստծո հետ ապրելու ուխտը։ Մեր Տերն է ասում դա․ -«Քաջալերվեցե՛ք, որովհետև ես հաղթեցի աշխարհին։ Ե՛ս եմ հաղթել աշխարհին, և, եթե դուք ինձ հավաքում եք, հետևում եք իմ կյանքին, իմ բերած առաքելությանն ու հաղթանակին, իմ սիրուն, ուրեմն դուք էլ ի վիճակի եք հաղթելու»։ «Մի՛ վախեցեք»,-ասում է Տերը,- «Քաջալերվեցե՛ք, հաղթե՛ք աշխարհին, հաղթեք որպես ինձ հավատարիմ անդրանիկ ազգ, որպես ազգ, որը միայն ստեղծել է ու ստեղծում է, որի պատմությունը ավելի շատ արյուն է տեսել, քան ջուր, որի պատմությունը խաչի աստվածաբանության պատմությունն է, բայց, միևնույն ժամանակ հարության հաղթանակի, որի պատմությունը Քրիստոսի պատմությունն է։

Այսպիսի ազգ եք դուք, այլ կերպ մի՛ ապրեք։ Այդ վեհությանն ու անդրանկությանը արժենի կյանք ունեցեք և այդպես գործեք։ Մի՛ վախեցեք, մի՛ վախեցեք ոչնչից, որովհետև ես հաղթեցի աշխարհին»,- ասում է մեր Տերը։

․․․Տավուշում 30 տարի շարունակ մեծ ուրախությամբ ու պատվով կրել են սահմանապահ լինելու պատիվը, չեն վստահել ուրիշին, ասելով, որ սա մեր պատիվն է, մենք ենք կոչված կրելու այն։ Մեր մանկապարտեզները, դպրոցներն անընդհատ խոցված են եղել թշնամական գնդակներից, բայց, այդուհանդերձ, այդ ժողովուրդը ուխտ է կնքել ապրելու այդտեղ արժանապատվությամբ, ինչպես մեր Արցախ աշխարհում։

․․․Մնում է միայն անդադրում գործելու՝ ՉԱՐԱԶԵՐԾ և ՑԱՎԱԶԵՐԾ Հայաստան, Արցախ և հայ ժողովուրդ ունենալու համար աշխարհի բոլոր ծագերում։ Մեզ մնում է գործել իրար նկատմամբ սիրո մեջ, մեզ մնում է գործել իրար նկատմամբ առավել վստահության մեջ, մեզ մնում է գործել իրար նկատմամբ ունեցած ներողամտության մեջ՝ իրար անընդհատ պատիվ տալու մեջ առաջ ընկնելով և ոչ թե պատիվը գողանալով։ Մնում է միայն գործել, երբեք հույս չունենալով որևէ մեկի վրա հյուսիսում, հարավում, արևելքում, արևմուտքում, այլ մեր հույսը լինի մեր ներքին ուժականությունը՝ որպես ազգ, և մեր հույսը լինի մեր հավատքի, մեր Տիրոջ վրա՝ որպես մեր սեփական Աստվածը, ինչպես Նա է ասում։

․․․Մենք կա՛մ ապրելու ենք հաղթանակի տեսիլքով՝ հավերժական խաղաղություն ունենալու թե՛ անձնական, թե՛ հավաքական նկարագրով, և կա՛մ ապրելու ենք որպես նզովված ժողովուրդ՝ այդ նզովքի ծանրության տակ, հեղված արյունի ծանրության տակ, որին, թերևս, երբեք էլ արժանի չլինենք։

Մեջտեղը ընտրություն գոյություն չունի, հավատացե՛ք։Մեր ընտրությունը, իմ ապրումով, հաղթանակած խաղաղությունն է։ ՀԱՂԹԱՆԱԿԱԾ ԽԱՂԱՂՈՒԹՅՈՒՆ․սա պետք է լինի մեր միակ և անփոխարինելի ճանապարհը։

․․․Իմ խնդրանքը, ժողովուրդ ջան (ԱՄՆ, Լոս Անջելես-խմբ․)․ չհուսահատվեք և չհուսախաբվեք ձեր Հայրենիքից։ Շո՛ւտ վերադարձեք տուն, այցելե՛ք Հայաստան, այցելե՛ք Արցախ։

Նախ, այստեղ երբեք թույլ չտաք ձեր կյանքում թշնամություն ու բաժանում սերմանվի, ինչպիսի տեսքով էլ դրանք գան։ Հայաստանն արդեն ատելության ու թշնամության մարտադաշտ է դարձած, թույլ չտաք, որ այդ թույնն այստեղ ևս հասնի։ Եվ, ապա, այդ սիրով վերադարձեք տուն, այցելե՛ք մեր երկիր՝ ձեր տուն, ձեր բնօրրան, ձեր երազների, մանկության, պատանեկության, բոլոր ապրումների, ձեր հարազատ շիրիմների, շնչված օդի իրականությունը վերադարձեք։Եկե՛ք տուն, մեր մայրը հիվանդ ու խոցված է, մենք իրավունք չունենք այսպես թողնելու իրեն։Վերադարձե՛ք, զորացրե՛ք և զորացե՛ք»

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ԵԿԵ՛Ք ՏՈՒՆ, ՄԵՐ ՄԱՅՐԸ ՀԻՎԱՆԴ ՈՒ ԽՈՑՎԱԾ Է, ՄԵՆՔ ԻՐԱՎՈՒՆՔ ՉՈՒՆԵՆՔ ԻՐԵՆ ԱՅՍՊԵՍ ԹՈՂՆԵԼՈՒ։ՎԵՐԱԴԱՐՁԵ՛Ք, ԶՈՐԱՑՐԵ՛Ք և ԶՈՐԱՑԵ՛Ք

««Այս բաները ասացի ձեզ, որպեսզի ինձնով խաղաղություն ունենաք: Այստեղ աշխարհում նեղություն պիտի ունենաք, սակայն քաջալերվեցե՛ք, որովհետև ես հաղթեցի աշխարհին» (Ավետարան ըստ Հովհաննեսի 16.33)

Այստեղ մեր Տերը երկու գաղափարներ է փոխանցում մեզ՝ խաղաղություն և հաղթանակ։ Միմյանցից զատ այս երկու գաղափարները գոյություն չունեն։ Մարդու կյանքում չի կարող լինել խաղաղություն, եթե չունի հաղթանակ։ Չի կարող լինել հաղթանակ, եթե մարդ չունի իր ներսում աստվածային խաղաղությունը՝ իր ճանապարհ հարթելու դեպի հաղթանակ։

Խաղաղությունը հենց այնպես տրված չի լինում։ Խաղաղությունը պայքարով, պատերազմով է ձեռք բերվում։

Կոնֆլիկտից, հակառակությունից է ծնվում խաղաղությունը, և այդ խաղաղությունը ծնվում է այն դեպքում, երբ դու հաղթանակում ես։ Եթե պարտված ես, ուրեմն ենթարկված ես այն ուժերին, որոնք քո կյանքի ամբողջության ու քեզ հետ գտնվում են հակառակության մեջ։ Սա ճիշտ է անձնական իմաստով՝ որպես մարդ, և որպես հավաքականություն։Խաղաղությունը ենթադրում է կոնֆլիկտ,խաղաղությունը ենթադրում է պատերազմ, խաղաղությունը ենթադրում է հակառակություն,խաղաղությունը ենթադրում է նաև հաղթանակ։Սա է խաղաղության գինը՝ պայքար, կռիվ և հաղթանակ։

Չկա այլ միջոց և տարբերակ մարդու համար, չկա այլ միջոց և տարբերակ որևէ երկրի, պետության համար։…Այս օրերին մեր կյանքի ճշմարտության պատկերն է արտահայտված Տիրոջ այս խոսքում՝ առնչված Հայաստան աշխարհին՝ անբաժանելի՛, անօտարելի՛ Արցախով։ Այն յուրաքանչյուրիդ կյանքից գողացված ճշմարտությունն է, յուրաքանչյուրիդ կյանքից գողացված ուրախության պատմությունն է, յուրաքանչյուրիդ կյանքից գողացված արժանապատվության կենսագրությունն է։ Երբեմն մենք ուզում ենք մտածել այդ մասին, երբեմն մենք այն հեռացնում ենք մեր կյանքից։

․․․Հաղթանակած խաղաղությունն է Աստծո հետ ապրելու ուխտը։ Մեր Տերն է ասում դա․ -«Քաջալերվեցե՛ք, որովհետև ես հաղթեցի աշխարհին։ Ե՛ս եմ հաղթել աշխարհին, և, եթե դուք ինձ հավաքում եք, հետևում եք իմ կյանքին, իմ բերած առաքելությանն ու հաղթանակին, իմ սիրուն, ուրեմն դուք էլ ի վիճակի եք հաղթելու»։ «Մի՛ վախեցեք»,-ասում է Տերը,- «Քաջալերվեցե՛ք, հաղթե՛ք աշխարհին, հաղթեք որպես ինձ հավատարիմ անդրանիկ ազգ, որպես ազգ, որը միայն ստեղծել է ու ստեղծում է, որի պատմությունը ավելի շատ արյուն է տեսել, քան ջուր, որի պատմությունը խաչի աստվածաբանության պատմությունն է, բայց, միևնույն ժամանակ հարության հաղթանակի, որի պատմությունը Քրիստոսի պատմությունն է։

Այսպիսի ազգ եք դուք, այլ կերպ մի՛ ապրեք։ Այդ վեհությանն ու անդրանկությանը արժենի կյանք ունեցեք և այդպես գործեք։ Մի՛ վախեցեք, մի՛ վախեցեք ոչնչից, որովհետև ես հաղթեցի աշխարհին»,- ասում է մեր Տերը։

․․․Տավուշում 30 տարի շարունակ մեծ ուրախությամբ ու պատվով կրել են սահմանապահ լինելու պատիվը, չեն վստահել ուրիշին, ասելով, որ սա մեր պատիվն է, մենք ենք կոչված կրելու այն։ Մեր մանկապարտեզները, դպրոցներն անընդհատ խոցված են եղել թշնամական գնդակներից, բայց, այդուհանդերձ, այդ ժողովուրդը ուխտ է կնքել ապրելու այդտեղ արժանապատվությամբ, ինչպես մեր Արցախ աշխարհում։

․․․Մնում է միայն անդադրում գործելու՝ ՉԱՐԱԶԵՐԾ և ՑԱՎԱԶԵՐԾ Հայաստան, Արցախ և հայ ժողովուրդ ունենալու համար աշխարհի բոլոր ծագերում։ Մեզ մնում է գործել իրար նկատմամբ սիրո մեջ, մեզ մնում է գործել իրար նկատմամբ առավել վստահության մեջ, մեզ մնում է գործել իրար նկատմամբ ունեցած ներողամտության մեջ՝ իրար անընդհատ պատիվ տալու մեջ առաջ ընկնելով և ոչ թե պատիվը գողանալով։ Մնում է միայն գործել, երբեք հույս չունենալով որևէ մեկի վրա հյուսիսում, հարավում, արևելքում, արևմուտքում, այլ մեր հույսը լինի մեր ներքին ուժականությունը՝ որպես ազգ, և մեր հույսը լինի մեր հավատքի, մեր Տիրոջ վրա՝ որպես մեր սեփական Աստվածը, ինչպես Նա է ասում։

․․․Մենք կա՛մ ապրելու ենք հաղթանակի տեսիլքով՝ հավերժական խաղաղություն ունենալու թե՛ անձնական, թե՛ հավաքական նկարագրով, և կա՛մ ապրելու ենք որպես նզովված ժողովուրդ՝ այդ նզովքի ծանրության տակ, հեղված արյունի ծանրության տակ, որին, թերևս, երբեք էլ արժանի չլինենք։

Մեջտեղը ընտրություն գոյություն չունի, հավատացե՛ք։Մեր ընտրությունը, իմ ապրումով, հաղթանակած խաղաղությունն է։ ՀԱՂԹԱՆԱԿԱԾ ԽԱՂԱՂՈՒԹՅՈՒՆ․սա պետք է լինի մեր միակ և անփոխարինելի ճանապարհը։

․․․Իմ խնդրանքը, ժողովուրդ ջան (ԱՄՆ, Լոս Անջելես-խմբ․)․ չհուսահատվեք և չհուսախաբվեք ձեր Հայրենիքից։ Շո՛ւտ վերադարձեք տուն, այցելե՛ք Հայաստան, այցելե՛ք Արցախ։

Նախ, այստեղ երբեք թույլ չտաք ձեր կյանքում թշնամություն ու բաժանում սերմանվի, ինչպիսի տեսքով էլ դրանք գան։ Հայաստանն արդեն ատելության ու թշնամության մարտադաշտ է դարձած, թույլ չտաք, որ այդ թույնն այստեղ ևս հասնի։ Եվ, ապա, այդ սիրով վերադարձեք տուն, այցելե՛ք մեր երկիր՝ ձեր տուն, ձեր բնօրրան, ձեր երազների, մանկության, պատանեկության, բոլոր ապրումների, ձեր հարազատ շիրիմների, շնչված օդի իրականությունը վերադարձեք։Եկե՛ք տուն, մեր մայրը հիվանդ ու խոցված է, մենք իրավունք չունենք այսպես թողնելու իրեն։Վերադարձե՛ք, զորացրե՛ք և զորացե՛ք»

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«Զգացողությունս․ մեր բոլոր նախկին կատարածները, կարծես, բովանդակազրկված լինեն։

․․․ Այս ամբողջ ընթացքում եկեղեցին՝ Մայր Աթոռի գլխավորությամբ, շատ մեծ բեռ է վերցրել իր ուսերին՝ մեր ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական կարիքներն իր չափով հոգալու, որովհետև դա դավանական միտք է, եկեղեցու մտածողությունն է՝ մարդու արժեքի, արժանապատվության, աշխատանքի սրբազնության։

Բայց դա պետական գործառույթ է, մենք իրավունք չունենք կառավարության ձեռքից խլելու այդ մենաշնորհը, մենք պետք է թողնենք, որպեսզի իրենք աշխատեն, գործեն, հանգիստ չնստեն իրենց տեղերում, և մարդիկ էլ հանգիստ չզգան իրենց, որ ինչ-որ ձևերով իրենց խնդիրները կլուծվեն, այլ կոնկրետ պետական գործառույթներն իրականանան։ Սա մեր երկրում ամենակարևոր խնդիրն է։

Պետական գործառույթը բացարձակ տեղի չի ունենում և դա պե՛տք է գործի մեր երկրում, և մենք էլ չպիտի շնորհակալ լինենք դա անելու համար՝ ասֆալտ անելու, ջուր քաշելու, դպրոց ու մանկապարտեզ սարքելու։ Դա մեր տված գումարներից է սարքված և իրենց առաջին պարտականությունն է։

… Եթե մեր իրականությունը նույնը չէ, մենք էլ չենք կարող,ինչպես ժամանակին էր, նույնությամբ գործելու ու ապրելու։ Եթե նույնն է իրականությունը, ապա ո՞ւր են մեր տղաները, ո՞ւր է մեր Հայրենիքը։

․․․ Մեր գլուխը վեր բռնած ազգերի շարքում վեհությամբ քայլելու զգացումն այսօր կոտրվել է։ Մեր հայրենակիցները որ քայլում են այս փողոցներում (Սփյուռքում – խմբ․), ես չեմ կարծում, որ գլուխներն այնպես բարձր են քայլում, ինչպես նախկինում էր, մանավանդ իրենց ոչ հայ ծանոթների մեջ, որովհետև խղճահարությունից բացի ուրիշ բան չեն արթնացնում իրենց ծանոթների շրջանակում։ Ավելի լավ է վերանաս, քան խղճահարության հայացքների ներքո ապրես»։

«Զգացողությունս․ մեր բոլոր նախկին կատարածները, կարծես, բովանդակազրկված լինեն։

․․․ Այս ամբողջ ընթացքում եկեղեցին՝ Մայր Աթոռի գլխավորությամբ, շատ մեծ բեռ է վերցրել իր ուսերին՝ մեր ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական կարիքներն իր չափով հոգալու, որովհետև դա դավանական միտք է, եկեղեցու մտածողությունն է՝ մարդու արժեքի, արժանապատվության, աշխատանքի սրբազնության։

Բայց դա պետական գործառույթ է, մենք իրավունք չունենք կառավարության ձեռքից խլելու այդ մենաշնորհը, մենք պետք է թողնենք, որպեսզի իրենք աշխատեն, գործեն, հանգիստ չնստեն իրենց տեղերում, և մարդիկ էլ հանգիստ չզգան իրենց, որ ինչ-որ ձևերով իրենց խնդիրները կլուծվեն, այլ կոնկրետ պետական գործառույթներն իրականանան։ Սա մեր երկրում ամենակարևոր խնդիրն է։

Պետական գործառույթը բացարձակ տեղի չի ունենում և դա պե՛տք է գործի մեր երկրում, և մենք էլ չպիտի շնորհակալ լինենք դա անելու համար՝ ասֆալտ անելու, ջուր քաշելու, դպրոց ու մանկապարտեզ սարքելու։ Դա մեր տված գումարներից է սարքված և իրենց առաջին պարտականությունն է։

… Եթե մեր իրականությունը նույնը չէ, մենք էլ չենք կարող,ինչպես ժամանակին էր, նույնությամբ գործելու ու ապրելու։ Եթե նույնն է իրականությունը, ապա ո՞ւր են մեր տղաները, ո՞ւր է մեր Հայրենիքը։

․․․ Մեր գլուխը վեր բռնած ազգերի շարքում վեհությամբ քայլելու զգացումն այսօր կոտրվել է։ Մեր հայրենակիցները որ քայլում են այս փողոցներում (Սփյուռքում – խմբ․), ես չեմ կարծում, որ գլուխներն այնպես բարձր են քայլում, ինչպես նախկինում էր, մանավանդ իրենց ոչ հայ ծանոթների մեջ, որովհետև խղճահարությունից բացի ուրիշ բան չեն արթնացնում իրենց ծանոթների շրջանակում։ Ավելի լավ է վերանաս, քան խղճահարության հայացքների ներքո ապրես»։

«Քրիստոսի արձանի կառուցումը մեր դավանանքին և ընկալումներին չի համապատասխանում:Ես նպատակը չեմ հասկանում և այն որոշակի իմաստով ձևակերպված չէ։ Ինչու՞ հենց այս ժամանակահատվածում։ Ինչու՞ Քրիստոսի արձան։ Սրանք հարցեր են, որոնք կյանքի իրավունք ունեն, քանի որ նպատակն էլ հստակ չէ։ Եթե առաջին քրիստոնյա ազգ եք, ապա մենք շատ ավելի ուրիշ բաներ կարող ենք իրականացնել, այլ ոչ թե կենտրոնանալ այդ արձանի վրա։ Դա ուղղալի առաջնահերթություն չունի մեր կյանքում։

․․․Պատերազմն, ինքնին լինելով ողբերգություն և աղետ, նաև մեծ հնարավորություն էր մեզ համար մեր արժանապատվությունը հաստատելու և միջոցներ ձեռնարկելու, մեր իրավունքները պարտադրելու համար։

․․․Հոգևոր արժեքների շատ խորը ճգնաժամի մեջ ենք մենք ապրում, որը մեր 21-րդ դարի նկարագիրն է, մանավանդ՝ 44–օրվա պատերազմից հետո։ Տնտեսության զարգացումը շատ լավ է, բայց գերնպատակ և վերջնանպատակ, պաշտարմունքի հասնող դա չի կարող լինել։

Մեր Տերը ինքն է ասում` «ես եմ կենդանի հացը, ձեր հայրերը մանանան կերան անապատում, բայց մեռան»։ Այսինքն՝ մանանան՝ այդ հացը պիտանի է, ցանկալի, բայց դա կարևոր չի, մեռնող է դա։ Չի կարելի միայն այդ նպատակով կամ մղվածությամբ ապրել կյանքում։ Սա պարզ օրինակներից մեկն է․ մենք հայրենիքի հսկայական կորուստ ունենք, իսկ մեզ մատուցվում է ճանապարհներ, տնտեսական զարգացում, առևտուր։ Դա խոսում է արժեքների և հոգևոր ճգնաժամի մասին։

․․․Այսօրվա խնդիրը գաղափարական դաշտ ստեղծելն է, մենք կոչված ենք գաղափարների և արժեքների ճիշտ մատուցման։ Այսօր մեր իրականության մեջ քննարկումը կամ իրավիճակի վերլուծությունը մեծ մասամբ հայհոյանքների կամ փառաբանության տիրույթում են։ Դժբաղտաբար, պետական մակարդակով չի արվում գաղափարների վերլուծությունը և մաքրությունը, որպեսզի մարդկանց ուղղություն տրվի։ Պետք է ստեղծել գաղափարական դաշտ, արժեքների վերագնահատման մասին անընդհատ խոսել։

․․․Հոգևոր կրթության անհրաժեշտություն է՝ նոր որակի և նոր մտքերի, քանի որ պատերազմից հետո այլ կյանքում ենք, այլ իրավիճակում ենք։ Սա անշուշտ երկար ժամանակի հարց է, բայց Եկեղեցին միշտ երկար ժամանակի մասին է մտածել։

․․․Եկեղեցին իր ծոցում մշտական կրել է պետականության տեսիլքը՝ անկախ նրանից թե այս օրերին ինչ հարձակումներ են տեղի ունենում այն գաղափարի վրա, որ եկեղեցին պատճառ է եղել պետության քանդմանը՝ բերելով օրինակներ 4 –րդ, 11–րդ դարերից։ Խոսում են Պապ թագավորի, Պետրոս Գետադարձի մասին։ Բայց մի բան մոռանում են, որ այդ պետության տեսիլքը եկեղեցին կրել է իր ներսում և դրա բանաձևային իմաստով լավագույն արտահայտությունը 5–րդ դարում Սահակ Պարթև կաթողիկոսն է տալիս, ասելով` երբ նախարարները, իշխանական տները իրեն մոտեցան, որպեսզի արքային գահազուրկ անի և նրա տեղը ինչ–որ մի պարսիկին կարգի, Սահակ Պարթև կաթողիկոսն իր խոսքի ձեակերպումն այսպես տվեց` «ես իմ հիվանդ գառնուկին չեմ փոխի առողջ գայլի հետ, որի գոյությունը արդեն սպառնալիք է մեզ համար», և սա կրկնվում է նաև Կիլիկյան թագավորության ժամանակ։

Մենք միշտ ասել ենք հոգու և մարմնի հարաբերակցության մասին, չի կարող մեկը տկարանալ, իսկ մյուսը՝ ուժեղանալ, ինչքան հոգին ուժեղ է, այնքան մարմինը կարող է ուժեղ լինի և հակառակը։ Սա բոլոր ժամանակներում եկեղեցի և պետության հասկացողությունը ընգրկումն է։ Այդ մոդելը եղել է Գրիգոր Լուսավորիչ – Տրդատ թագավոր, Վռամշապուհ արքա – Սահակ Պարթև կաթողիկոս ժամանակներում։

Մենք պիտի փորձենք այս մոդելը վերագտնել այսօրվա կյանքում, այլ ոչ թե փորձենք գնալ արհեստական մրցակցությանը։

Երբ մենք մի բան խոսում ենք, ասում են քաղաքականության մեջ մի խառնվենք, բայց սա մեր կյանքն է, իմ կենսագրությունն է, իմ պատմությունը, ժառանգությունը, հայրենիքն, իմ պետությունը, իմ ժողովուրդը, որի ծոցից ծնվել եմ որպես հոգևորական։ Այդ բոլոր արժեքների տեր կանգնելու ուխտ եմ կնքել ես։ Այսինքն՝ այդ բաժանման սկզբունքը անհասկանալի է։

Ժողովրդի կյանքի բարելավումը և փոփոխությունը կապված է իր հոգևոր ընկալումների և արժեքների հետ։ Պետությունն էլ պետք է այդպես գործի, ոչ թե բոլորը դառնան կրոնավորներ, այլ հակառակը՝ այդ արժեքներին խրախուսելու ու խթանելու ճանապարհների միջոցները պետք է գտնել, վեր բարձրացնել մարդկանց մտածողությունը և կյանքը, որով նաև կբարեփոխենք մնացած մեր կյանքի բոլոր ոլորտները»։

«Քրիստոսի արձանի կառուցումը մեր դավանանքին և ընկալումներին չի համապատասխանում:Ես նպատակը չեմ հասկանում և այն որոշակի իմաստով ձևակերպված չէ։ Ինչու՞ հենց այս ժամանակահատվածում։ Ինչու՞ Քրիստոսի արձան։ Սրանք հարցեր են, որոնք կյանքի իրավունք ունեն, քանի որ նպատակն էլ հստակ չէ։ Եթե առաջին քրիստոնյա ազգ եք, ապա մենք շատ ավելի ուրիշ բաներ կարող ենք իրականացնել, այլ ոչ թե կենտրոնանալ այդ արձանի վրա։ Դա ուղղալի առաջնահերթություն չունի մեր կյանքում։

․․․Պատերազմն, ինքնին լինելով ողբերգություն և աղետ, նաև մեծ հնարավորություն էր մեզ համար մեր արժանապատվությունը հաստատելու և միջոցներ ձեռնարկելու, մեր իրավունքները պարտադրելու համար։

․․․Հոգևոր արժեքների շատ խորը ճգնաժամի մեջ ենք մենք ապրում, որը մեր 21-րդ դարի նկարագիրն է, մանավանդ՝ 44–օրվա պատերազմից հետո։ Տնտեսության զարգացումը շատ լավ է, բայց գերնպատակ և վերջնանպատակ, պաշտարմունքի հասնող դա չի կարող լինել։

Մեր Տերը ինքն է ասում` «ես եմ կենդանի հացը, ձեր հայրերը մանանան կերան անապատում, բայց մեռան»։ Այսինքն՝ մանանան՝ այդ հացը պիտանի է, ցանկալի, բայց դա կարևոր չի, մեռնող է դա։ Չի կարելի միայն այդ նպատակով կամ մղվածությամբ ապրել կյանքում։ Սա պարզ օրինակներից մեկն է․ մենք հայրենիքի հսկայական կորուստ ունենք, իսկ մեզ մատուցվում է ճանապարհներ, տնտեսական զարգացում, առևտուր։ Դա խոսում է արժեքների և հոգևոր ճգնաժամի մասին։

․․․Այսօրվա խնդիրը գաղափարական դաշտ ստեղծելն է, մենք կոչված ենք գաղափարների և արժեքների ճիշտ մատուցման։ Այսօր մեր իրականության մեջ քննարկումը կամ իրավիճակի վերլուծությունը մեծ մասամբ հայհոյանքների կամ փառաբանության տիրույթում են։ Դժբաղտաբար, պետական մակարդակով չի արվում գաղափարների վերլուծությունը և մաքրությունը, որպեսզի մարդկանց ուղղություն տրվի։ Պետք է ստեղծել գաղափարական դաշտ, արժեքների վերագնահատման մասին անընդհատ խոսել։

․․․Հոգևոր կրթության անհրաժեշտություն է՝ նոր որակի և նոր մտքերի, քանի որ պատերազմից հետո այլ կյանքում ենք, այլ իրավիճակում ենք։ Սա անշուշտ երկար ժամանակի հարց է, բայց Եկեղեցին միշտ երկար ժամանակի մասին է մտածել։

․․․Եկեղեցին իր ծոցում մշտական կրել է պետականության տեսիլքը՝ անկախ նրանից թե այս օրերին ինչ հարձակումներ են տեղի ունենում այն գաղափարի վրա, որ եկեղեցին պատճառ է եղել պետության քանդմանը՝ բերելով օրինակներ 4 –րդ, 11–րդ դարերից։ Խոսում են Պապ թագավորի, Պետրոս Գետադարձի մասին։ Բայց մի բան մոռանում են, որ այդ պետության տեսիլքը եկեղեցին կրել է իր ներսում և դրա բանաձևային իմաստով լավագույն արտահայտությունը 5–րդ դարում Սահակ Պարթև կաթողիկոսն է տալիս, ասելով` երբ նախարարները, իշխանական տները իրեն մոտեցան, որպեսզի արքային գահազուրկ անի և նրա տեղը ինչ–որ մի պարսիկին կարգի, Սահակ Պարթև կաթողիկոսն իր խոսքի ձեակերպումն այսպես տվեց` «ես իմ հիվանդ գառնուկին չեմ փոխի առողջ գայլի հետ, որի գոյությունը արդեն սպառնալիք է մեզ համար», և սա կրկնվում է նաև Կիլիկյան թագավորության ժամանակ։

Մենք միշտ ասել ենք հոգու և մարմնի հարաբերակցության մասին, չի կարող մեկը տկարանալ, իսկ մյուսը՝ ուժեղանալ, ինչքան հոգին ուժեղ է, այնքան մարմինը կարող է ուժեղ լինի և հակառակը։ Սա բոլոր ժամանակներում եկեղեցի և պետության հասկացողությունը ընգրկումն է։ Այդ մոդելը եղել է Գրիգոր Լուսավորիչ – Տրդատ թագավոր, Վռամշապուհ արքա – Սահակ Պարթև կաթողիկոս ժամանակներում։

Մենք պիտի փորձենք այս մոդելը վերագտնել այսօրվա կյանքում, այլ ոչ թե փորձենք գնալ արհեստական մրցակցությանը։

Երբ մենք մի բան խոսում ենք, ասում են քաղաքականության մեջ մի խառնվենք, բայց սա մեր կյանքն է, իմ կենսագրությունն է, իմ պատմությունը, ժառանգությունը, հայրենիքն, իմ պետությունը, իմ ժողովուրդը, որի ծոցից ծնվել եմ որպես հոգևորական։ Այդ բոլոր արժեքների տեր կանգնելու ուխտ եմ կնքել ես։ Այսինքն՝ այդ բաժանման սկզբունքը անհասկանալի է։

Ժողովրդի կյանքի բարելավումը և փոփոխությունը կապված է իր հոգևոր ընկալումների և արժեքների հետ։ Պետությունն էլ պետք է այդպես գործի, ոչ թե բոլորը դառնան կրոնավորներ, այլ հակառակը՝ այդ արժեքներին խրախուսելու ու խթանելու ճանապարհների միջոցները պետք է գտնել, վեր բարձրացնել մարդկանց մտածողությունը և կյանքը, որով նաև կբարեփոխենք մնացած մեր կյանքի բոլոր ոլորտները»։

Ավետի՜ս

Այսօր լույս աշխարհ է եկել 44-օրյա պատերազմում անմահացած Մանվել Մանուչարյանի եղբայրը` Էմմանուել Մանուչարյանը:

Ինչպես Մանվելի նահատակության ցավը միայն իր ընտանիքինը չէ, այլ բոլորինս, այնպես էլ այս ուրախությունն է անանձնական։

«Արժանապատվություն եք ուզում՝ զավակ ունեցեք։Կյանք եք ուզում՝ զավակ ունեցեք։Ուզում եք նորմալ երկրում նորմալ ապրել՝ զավակ ունեցեք։Ուզում եք Հայրենիք ունենալ՝ զավակ ունեցեք»։

Ավետի՜ս

Այսօր լույս աշխարհ է եկել 44-օրյա պատերազմում անմահացած Մանվել Մանուչարյանի եղբայրը` Էմմանուել Մանուչարյանը:

Ինչպես Մանվելի նահատակության ցավը միայն իր ընտանիքինը չէ, այլ բոլորինս, այնպես էլ այս ուրախությունն է անանձնական։

«Արժանապատվություն եք ուզում՝ զավակ ունեցեք։Կյանք եք ուզում՝ զավակ ունեցեք։Ուզում եք նորմալ երկրում նորմալ ապրել՝ զավակ ունեցեք։Ուզում եք Հայրենիք ունենալ՝ զավակ ունեցեք»։

Քրիստոս ծնավ և հայտնեցավ, մեզ և ձեզ մեծ ավետիս. Օրհնեալ է հայտնությունը Քրիստոսի«Փառք Աստծուն՝ բարձունքներում և երկրի վրա խաղաղություն և հաճություն՝ մարդկանց մեջ»: (Ղուկ. 2:14)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Քրիստոս ծնավ և հայտնեցավ, մեզ և ձեզ մեծ ավետիս. Օրհնեալ է հայտնությունը Քրիստոսի«Փառք Աստծուն՝ բարձունքներում և երկրի վրա խաղաղություն և հաճություն՝ մարդկանց մեջ»: (Ղուկ. 2:14)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Բագրատ Սրբազանը թեմի հոգևորականների ուղեկցությամբ Ամանորի նախօրեին մեկնել է Արցախ՝ մեր սերը, հավատարմությունը, պատրաստակամությունը, նվիրումը վստահությամբ տանելով մեր քույրերին և եղբայրներին, որ իրենք միայնակ երբեք չեն եղել ու չեն էլ լինելու, և որ հաղթանակները կգա՛ն մեր տուն այցելության։

Բագրատ Սրբազանը թեմի հոգևորականների ուղեկցությամբ Ամանորի նախօրեին մեկնել է Արցախ՝ մեր սերը, հավատարմությունը, պատրաստակամությունը, նվիրումը վստահությամբ տանելով մեր քույրերին և եղբայրներին, որ իրենք միայնակ երբեք չեն եղել ու չեն էլ լինելու, և որ հաղթանակները կգա՛ն մեր տուն այցելության։

«Կոչված ենք կարևոր որոշումներ կայացնելու։ Այդ որոշումները պետք է լինեն հույսի, վերականգնումի, ինքնաճանաչողության, մեր կյանքի, մեր Հայրենիքի, մեր պետության, Սուրբ Եկեղեցու զորացման և դեպի հաղթանակներ գնացող ճանապարհի որոշումներ, որի մ եծագույն խորհուրդը մեր կյանքի՝ մեր պատկերացումների և արժեքների փոփոխությունն է։

Միասին աղոթք անենք և միասին խնդրենք մեր Տիրոջը, որ մեզ ԻՄԱՍՏՈՒԹՅՈՒՆ, ՃՇՄԱՐՏՈՒԹՅԱՆ ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ, ՀԱՄԱՐՁԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՔԱՋՈՒԹՅՈՒՆ տա մեր հաղթանակների ճանապարհին՝ թե՛ մեղքի վրա և թե՛ մեր ազգային, պետական, հոգևոր կյանքի բոլոր շերտերում։

Թող 2022թ-ին ոչ ոք և ոչինչ չկարողանա գողանալ մեր ուրախությունը։ Մեր կյանքն ուղեկցվում է բազմաթիվ կորուստներով՝ մեր սիրելի եղբայրների, զավակների, հայրերի նահատակության գնով։ Նրանց արյունը խոսում է և խոսելու է մեզ հետ մինչև մեր համընդհանուր և վերջնական ՀԱՂԹԱՆԱԿԸ բոլոր առումներով։

Մենք այս պահին ժամանակավորապես կորցրել ենք մեր Հայրենիքի մեծ մասը Արցախ աշխարհից, և ամենօրյա վտանգի ներքո է գտնվում մեր անվտանգությունը, խոցված և վնասված է մեր կյանքը, մեր արժանապատվությունը, այն արժանապատվությունը, որի հավատարմության մեջ մենք ապրել ենք և ցանկանում ենք ապրել, այն արժանապատվությունը, որի վերջնագիրը և արդյունքը ՀԱՂԹԱՆԱԿՆ է։

Մենք կոչված ենք վերականգնելու մեր հոգևոր ինքնությունը, կոչված ենք վերագնահատելու այն արժեքները, որին դավանել ենք, դավանում ենք, դավանելու ենք և չենք դավելու։

Թող այդպես լինի 2022թ-ը՝ մեր վերականգնումի, ինքնաճանաչողության և մեր նոր կյանքի հաղթանակների սկիզբը» – Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյան։

«Կոչված ենք կարևոր որոշումներ կայացնելու։ Այդ որոշումները պետք է լինեն հույսի, վերականգնումի, ինքնաճանաչողության, մեր կյանքի, մեր Հայրենիքի, մեր պետության, Սուրբ Եկեղեցու զորացման և դեպի հաղթանակներ գնացող ճանապարհի որոշումներ, որի մ եծագույն խորհուրդը մեր կյանքի՝ մեր պատկերացումների և արժեքների փոփոխությունն է։

Միասին աղոթք անենք և միասին խնդրենք մեր Տիրոջը, որ մեզ ԻՄԱՍՏՈՒԹՅՈՒՆ, ՃՇՄԱՐՏՈՒԹՅԱՆ ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ, ՀԱՄԱՐՁԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՔԱՋՈՒԹՅՈՒՆ տա մեր հաղթանակների ճանապարհին՝ թե՛ մեղքի վրա և թե՛ մեր ազգային, պետական, հոգևոր կյանքի բոլոր շերտերում։

Թող 2022թ-ին ոչ ոք և ոչինչ չկարողանա գողանալ մեր ուրախությունը։ Մեր կյանքն ուղեկցվում է բազմաթիվ կորուստներով՝ մեր սիրելի եղբայրների, զավակների, հայրերի նահատակության գնով։ Նրանց արյունը խոսում է և խոսելու է մեզ հետ մինչև մեր համընդհանուր և վերջնական ՀԱՂԹԱՆԱԿԸ բոլոր առումներով։

Մենք այս պահին ժամանակավորապես կորցրել ենք մեր Հայրենիքի մեծ մասը Արցախ աշխարհից, և ամենօրյա վտանգի ներքո է գտնվում մեր անվտանգությունը, խոցված և վնասված է մեր կյանքը, մեր արժանապատվությունը, այն արժանապատվությունը, որի հավատարմության մեջ մենք ապրել ենք և ցանկանում ենք ապրել, այն արժանապատվությունը, որի վերջնագիրը և արդյունքը ՀԱՂԹԱՆԱԿՆ է։

Մենք կոչված ենք վերականգնելու մեր հոգևոր ինքնությունը, կոչված ենք վերագնահատելու այն արժեքները, որին դավանել ենք, դավանում ենք, դավանելու ենք և չենք դավելու։

Թող այդպես լինի 2022թ-ը՝ մեր վերականգնումի, ինքնաճանաչողության և մեր նոր կյանքի հաղթանակների սկիզբը» – Բագրատ եպիսկոպոս Գալստանյան։

Բագրատ Սրբազանի խոսքը Նոյեմբերյան խոշորացված համայնքի նորընտիր ավագանու անդամներին ու համայնքապետին․

«Տերը ասում է՝ ես չեկա պաշտոն ստանալու, եկա պաշտելու, չեկա ծառայություն ստանալու, եկա ծառայելու։ Եթե սա ճիշտ է մեր Տիրոջ համար, ուրեմն բազմապատիկ, հարյուրապատիկ ճշմարտություն է յուրաքանչյուր մարդու համար, ով ինքն իրեն տրամադրում է ծառայության։

Անկեղծ ասած՝ յուրաքանչյուր մարդու, ով որևէ աստիճանի ծառայության է կոչվում, ես չեմ նախանձում, որովհետև նրա գործողություններից են կախված լինելու մարդկանց կյանքի որակը, կյանքը՝ որպես արժեք, և այն տարածքը, որը վստահվել է իրեն կամ ինքն է հանձն առել պատասխանատվություն ունենալու։

Յուրաքանչյուր պատասխանատուի կյանքից, գործից, վարքից, խոսքից, հմտություններից, գիտելիքից, հավատքից է կախված ժողովրդի կյանքը։

․․․Ինչո՞ւ հավաքվեցինք այս սուրբ տաճարում։

Նախ, որ մեր հավատարմությունը հայտնենք այն ժառանգությանը, որ մեր հայրերը թողել են մեզ։ Մենք որքանո՞վ ենք նույնական այդ ժառանգությանը։

Երկրորդը՝ հավատարմություն ներկային։ Սա մեր սահմանագիծն է, մեր հոգևոր և ֆիզիկական Հայրենիքի սահմանագիծը․ այստեղ է թափվել մեր արյունը, այստեղ են մեր սիրելիներն իրենք իրենց ընծայումն արել՝ այս եկեղեցու հայացքի ներքո։

Երրորդ՝ հավատարմություն գալիքին՝ որպես մեր բոլոր խնդիրների լուծման բանալի։ Այստեղից է սկսվում մեր կյանքի վերազարթոնքն ու վերականգնումը՝ վերոնշյալ երկու հավատարմություններին համապատասխան և զուգահեռ․ եթե ունենք անցյալի մեր ժառանգության, ինքնության հավատարմությունը, եթե ապրում ենք ներկայի մեջ մեզ ճշգրտելու ճանապարհը, ուրեմն գալիքն էլ իր հաղթանակով շատ չի ուշանա։

․․․Իմ հորդորն ու խնդրանքն է, որ սիրո՛վ անեք ամեն ինչ, սիրո՛վ փնտրեք միմյանց, միմյանց հետ սիրո՛վ գործակցեք, ձեր աշխատանքային ժամերին տեղի ունեցած խնդիրները չտեղափոխեք ձեր անձնական կյանք։

Մեր ձորակները կարիք չունեն ներքին հակառակության, թշնամության։ Մենք մե՛կ թշնամի ունենք մեր դիմացը կանգնած՝ այս սահմանագծից մի քիչ վերև։

․․․որպեսզի մենք ոչ թե ողորմություն խնդրող ժողովուրդ ունենանք, այլ՝ ողորմություն տվող ժողովուրդ, որևէ կերպով ողորմություն․ ո՛չ խաղաղության, ո՛չ սոցիալ-տնտեսական պայմանների»։

29․12․2021թ․

Բագրատ Սրբազանի խոսքը Նոյեմբերյան խոշորացված համայնքի նորընտիր ավագանու անդամներին ու համայնքապետին․

«Տերը ասում է՝ ես չեկա պաշտոն ստանալու, եկա պաշտելու, չեկա ծառայություն ստանալու, եկա ծառայելու։ Եթե սա ճիշտ է մեր Տիրոջ համար, ուրեմն բազմապատիկ, հարյուրապատիկ ճշմարտություն է յուրաքանչյուր մարդու համար, ով ինքն իրեն տրամադրում է ծառայության։

Անկեղծ ասած՝ յուրաքանչյուր մարդու, ով որևէ աստիճանի ծառայության է կոչվում, ես չեմ նախանձում, որովհետև նրա գործողություններից են կախված լինելու մարդկանց կյանքի որակը, կյանքը՝ որպես արժեք, և այն տարածքը, որը վստահվել է իրեն կամ ինքն է հանձն առել պատասխանատվություն ունենալու։

Յուրաքանչյուր պատասխանատուի կյանքից, գործից, վարքից, խոսքից, հմտություններից, գիտելիքից, հավատքից է կախված ժողովրդի կյանքը։

․․․Ինչո՞ւ հավաքվեցինք այս սուրբ տաճարում։

Նախ, որ մեր հավատարմությունը հայտնենք այն ժառանգությանը, որ մեր հայրերը թողել են մեզ։ Մենք որքանո՞վ ենք նույնական այդ ժառանգությանը։

Երկրորդը՝ հավատարմություն ներկային։ Սա մեր սահմանագիծն է, մեր հոգևոր և ֆիզիկական Հայրենիքի սահմանագիծը․ այստեղ է թափվել մեր արյունը, այստեղ են մեր սիրելիներն իրենք իրենց ընծայումն արել՝ այս եկեղեցու հայացքի ներքո։

Երրորդ՝ հավատարմություն գալիքին՝ որպես մեր բոլոր խնդիրների լուծման բանալի։ Այստեղից է սկսվում մեր կյանքի վերազարթոնքն ու վերականգնումը՝ վերոնշյալ երկու հավատարմություններին համապատասխան և զուգահեռ․ եթե ունենք անցյալի մեր ժառանգության, ինքնության հավատարմությունը, եթե ապրում ենք ներկայի մեջ մեզ ճշգրտելու ճանապարհը, ուրեմն գալիքն էլ իր հաղթանակով շատ չի ուշանա։

․․․Իմ հորդորն ու խնդրանքն է, որ սիրո՛վ անեք ամեն ինչ, սիրո՛վ փնտրեք միմյանց, միմյանց հետ սիրո՛վ գործակցեք, ձեր աշխատանքային ժամերին տեղի ունեցած խնդիրները չտեղափոխեք ձեր անձնական կյանք։

Մեր ձորակները կարիք չունեն ներքին հակառակության, թշնամության։ Մենք մե՛կ թշնամի ունենք մեր դիմացը կանգնած՝ այս սահմանագծից մի քիչ վերև։

․․․որպեսզի մենք ոչ թե ողորմություն խնդրող ժողովուրդ ունենանք, այլ՝ ողորմություն տվող ժողովուրդ, որևէ կերպով ողորմություն․ ո՛չ խաղաղության, ո՛չ սոցիալ-տնտեսական պայմանների»։

29․12․2021թ․